ANGELS IN AMERICA

een homo-fantasie

op nationale thema's

door

Tony Kushner

c 1992

Deel twee: Perestroika

vertaling

Carel Alphenaar

c 1994

RO Theater

Rotterdam

1995

PERSONEN:

De engel,  verpersoonlijking van het continent Amerika. Ze heeft prachtige staalgrijze vleugels.

Prior Walter, ex-vaste vriend van Louis. Voor hij ontdekte dat hij AIDS had, zat hij in de catering of richtte hij wel eens een café in.

Louis Ironson, tekstverwerker bij het Hof van Beroep.

Joseph Porter Pitt, griffier bij het Hof van Beroep onder rechter Theodore Wilson

Harper Amaty Pitt, Joe's vrouw, lijdt aan straatvrees, heeft een lichte valiumverslaving en een grote fantasie.

Hanna Porter Pitt, Joe's moeder, komt uit Salt Lake City, woont nu in Brooklyn, heeft een legerpensioen van wijlen haar man.

Belize, ex drag queen en ex van Prior. Gediplomeerd verpleegkundige. Belize heet officieel Norman Arriaga; de naam Belize is altijd blijven hangen.

Roy M. Cohn, een New Yorkse advocaat en makelaar in macht, staat op het punt uit de balie gestoten te worden en te sterven aan AIDS.

ANDERE PERSONEN IN DEEL II:

Aleksii Antedilluvianovich Prelapsarianov, 's werelds oudste Bolsjewiek, wordt gespeeld door de actrice die Hannah speelt.

Mr. Lies, Harper's imaginaire vriend, touroperator, heeft het optreden en voorkomen van een jazz-musicus, wordt gespeeld door de acteur die Belize speelt.

Ethel Rosenberg, wordt gespeeld door de actrice die Hannah speelt.

Emily, een verpleegkundige, wordt gespeeld door de actrice die de engel speelt.

In het Diorama van het Bezoekerscentrum van de mormonen in het derde bedrijf komen poppen voor waarvan

Vader mormoon wordt gespeeld door de acteur die Joe speelt.

De stem van Caleb wordt gesproken door de acteur die Belize speelt.

De stem van Orrin wordt gesproken door de actrice die de engel speelt.

Moeder mormoon wordt gespeeld door de actrice die de engel speelt.

In het vijfde bedrijf worden de engelen als volgt gespeeld:

De Engel van Europa door de acteur die Joe speelt.

De Engel Africanii door de actrice die Harper speelt.

De Engel Oceania door de acteur die Belize speelt.

De Engels Asiatica door de actrice die Hannah speelt.

De Engel Australia door de acteur die Louis speelt.

De Engel Antarctica door de acteur die Roy speelt.

Rabbi Isidor Chemelwitz,  een orthodox-joodse rabbi, wordt gespeeld door de acteur die Hannah speelt.

Sarah Ironson, Louis' dode grootmama die door Rabbi Chemelwitz in het eerste bedrijf van deel I wordt toegesproken, wordt gespeeld door de acteur die Louis speelt.

De stem-op-de-band die Prelapsarianov aankondigt, die het welkom en de vertelling uitspreekt in het Diorama en die de Raad van Continentale Heersers introduceert, wordt gesproken door de actrice die de engel speelt. Geen parodie maar mooi en ernstig, net zoals de onzichtbare engel klinkt in MILLENNIUM.

PERESTROIKA is in wezen een blijspel waarin dingen worden opgelost in pais en vree, er is progressie en de verliespunten zijn in zekere zin ingecalculeerd. Maar dit alles kan alleen bereikt worden na een enorme hoeveelheid strijd en de inzet is ongelooflijk groot. Pas op voor sentimentaliteit! Vooral in de slotacte waar het er af en toe flink metaforisch aan toe gaat (of misschien ook niet) en waar de karakters voor de moeilijkste problemen komen te staan: hoe kun je het verleden loslaten, hoe verander je en hoe verlies je zonder gezichtsverlies, hoe moet je verder als een immens lijden je te wachten staat. Mag niet makkelijk zijn.

Omdat de ziel een voortschrijdend karakter heeft

zal hij zich nooit precies herhalen

maar bij elke interval proberen

een nieuw en eerlijker geheel op te zetten.

Ralph Waldo Emerson

On Art

EERSTE BEDRIJF

SPROEI

Januari 1986

I - 1

     EEN STEM            IN HET DONKER

                 In het Huis van Afgevaardigden, het Kremlin, januari 1986. Aleksii Antedilluvianovich Prelapsarianov, de langstlevende bolsjewiek op aarde.

                        LICHT OP PRELAPSARIANOV, ONVOORSTELBAAR OUD EN STEKEBLIND. HIJ STAAT OP EEN PODIUM VOOR EEN GROTE RODE VLAG.

PRELAPSARIANOV   De Grote Vraag is: Zijn wij gedoemd? De Grote Vraag is: Zal het Verleden ons parten spelen? De Grote Vraag is: Kunnen wij Veranderen? Op tijd? En Verandering is waar wij naar dorsten.

                        KLEINE PAUZE. DAN PLOTSELING MET HEFTIGE GEËMOTIONEERDHEID.

                 De Theorie? Hoe kunnen we verder zonder Theorie? Met welk denksysteem zullen de Hervormers zich teweerstellen tegen de dwaze wervelingen ener wereldwijde wanorganisatie, tegen de Vertroebelende Versmelting van verschijnselen en voorvallen, feiten en calamiteiten? Hebben zij, zoals wij toen,  een schitterende Theorie, als ongenaakbaar, Machtig, allesomvattend concept...? Jullie kunt je niet voorstellen hoe het was toen wij voor het eerst die Klassieke Teksten lazen. Hoe in de ongewisse duistere nacht van onze onwetendheid, van onze angst, het zaad dier woorden wortel schoot en het onbegrip overwoekerde. Hoe dat ongelooflijk sterke gewas zich omhoog worstelde en in de gloed van haar Rode Bloementooi ons aanreikte: de Praktijk. Waarlijke Praktijk en Waarlijke Theorie, hand in hand met het Leven van alledag... Jullie die leeft in dit Bekrompen Tijdsgewrichtje, jullie kunt je niet voorstellen de wijdse verten die zich voor ons uitstrekten: alsof wij stonden op de hoogste top van de machtige Kaukasus en met één allesomvattende blik de granieten orde van de schepping in het berglandschap ontwaarden. Jullie kunt het je niet voorstellen. Laat mij tranen plengen voor jullie.

En wat hebt jullie, de kinderen van deze Theorie, nu te bieden? Wat hebt jullie te bieden in haar plaats? Marktmechanismen? Amerikaanse cheeseburgers? De door-en-door verstelde stoplappendeken van het Kapitalisme? Nieuwe Economische Politiek, N.E.P., zeg gerust NEP. NEP-mannetjes. Dwergkroost van een reuzengeslacht! Kentering? Ja. Kentering is goed, echter, laat me de theorie zien voor ik de barricaden op ga; geef me het boek met de nieuwe Schitterende Theorie en ik beloof je dat deze blinde ogen weer ziende zullen zijn om dat boek te lezen, om die tekst te verslinden. Geef mij de formule van de nieuwe wereldorde - of zwijg stil.

Als de slang zijn huid afwerpt voor de nieuwe huid gereed is, staat hij naakt in de wereld, ten prooi aan de krachten van de chaos. Zonder zijn huid is hij ontmanteld, verliest hij zijn samenhang, sterft hij. Hebt jullie, mijn brave slangetjes, al een nieuwe huid?

                        EEN GEWELDIG SCHEUREND EN DONDEREND GELUID, DE GROTE RODE VLAG WORDT WEGGEBLAZEN. LICHT OP HET TABLEAU WAARMEE DEEL I IS AFGESLOTEN: PRIOR KRIMPT INEEN IN ZIJN BED VOL MET PUIN VAN HET SLAAPKAMERPLAFOND EN DE ENGEL IN EEN VERBLINDEND WITTE MANTEL, BLOOTSVOETS EN LUISTERRIJK, ZWEVEND IN DE LUCHT, DIE HEM AANKIJKT.

                 Dan durven wij niet, kunnen wij niet, mogen wij niet verder voorwaarts!

        ENGEL    Gegroet, Profeet!

Het Grote Werkt Begint.

De Gezant is aangekomen.

        PRIOR    Ga weg.

I - 2

DEZELFDE AVOND ALS AAN HET EIND VAN MILLENNIUM, LAAT. JOE EN LOUIS IN DE NIEUWE FLAT VAN LOUIS IN DE KILLE WOESTENIJ VAN ALPHABETLAND. ONGEMEUBILEERD, ONGESCHILDERD, ROMMELIG, AKELIG. KORTE GESPANNEN PAUZE. LOUIS GENEERT ZICH EN TAXEERT DE KAMER.

        LOUIS    Alphabetland. Hier woonden de joden toen ze aankwamen uit Europa. En nu, honderd jaar later is dit het toevluchtsoord voor hun neurotische kleinkindertjes.

                        JOODS ACCENT

                 Vooruitgang? Dit?

Een grote rotzooi.

          JOE    Best wel een tikje smerig.

        LOUIS    Rommelig, niet smerig. Heel belangrijk verschil. Dit is stof, geen vuil, chemisch-streep-mineraal, niet organisch, niet het microbenwerk, meer... Zal ik je stropdas afdoen?

                        IN OP JOE.

          JOE            STAPT TERUG.

                 Nee, wacht, ik ben eh, eh... niet echt op m'n gemak, zegmaar.

        LOUIS    Ik ook niet, zegmaar. Word ik altijd zo geil van.

          JOE    Die eh, vaste vriend van je.

Is toch ziek.

        LOUIS    Erg ziek. Niet mijn vaste vriend. We...

Alles wat lekt kan ingepakt in latex, het lichaam kan ingesmeerd met nonoxynol-9. Veilig chemisch vrijen. Rommelig, niet smerig.

                        KORTE PAUZE

                 Zeg ik wil dolgraag maar ik ga niet bedelen.

          JOE    Nee, ik...

        LOUIS    Kom zeg. Toe.

          JOE    Ik moet weg.

        LOUIS    Okay! Oblahdee, oblahdah, life goes on. Rah.

          JOE    Wat?

        LOUIS    De lokroep van moeder de vrouw.

                        WIJST NAAR JOE'S LINKERHAND.

                 Getrouwde mannen: trouwring af vóór je gaat cruisen.

Als je gaat, dan meteen. Ga dan.

          JOE            MAAKT AANSTALTEN. BIJ DE DEUR EEN MOMENT VAN TWIJFEL. LOUIS OBSERVEERT HEM. JOE NAAR LOUIS, OMHELST HEM.

                 Ik blijf niet.

        LOUIS            SNUIFT.

                 Wat voor geurtje heb jij?

          JOE            NA EEN TEL

                 Fabergé.

        LOUIS    O. Echt iets voor de modale rugby-er. Fabergé.

                        MAAKT ZICH VOORZICHTIG LOS UIT DE OMHELZING EN STAPT TERUG.

                 Je ruikt lekker.

          JOE    Jij ook.

        LOUIS    Reuk is... een enorm ingewikkeld, onderschat fenomeen. Onlosmakelijk verbonden met seks.

          JOE    Eh... wist ik niet.

        LOUIS    Ja. De neus. Een puur seksorgaan.

Ruiken. Is verlangen. Van die vijf zintuigen zijn er maar twee die... buiten de mens treden. Als je naar iemand kijkt, is wat je ziet de weerkaatsing van licht en als je iemand hoort, hoor je trillende lucht. Tasten is niet meer dan een tinteling van je zenuwen. Weet je wat geur is?

          JOE    Een soort eh... Nee.

        LOUIS    Is gemaakt uit de moleculen die je ruikt. Deeltjes van jou die de lucht invliegen.

                        IN OP JOE, CLOSE

                 Jouw moleculen, Joe...

                        ADEMT DIEP IN.

                 ...gaan nu door m'n neus. Mmmm... Lekker. Ook proberen?

          JOE    Proberen...?

        LOUIS    Adem in

                        JOE ADEMT IN.

                 Lekker?

          JOE    Ja.

Ik...

        LOUIS            HEEL RUSTIG

                 Ssssst.

Ruiken. En proeven. Eerst de neus, dan de tong.

          JOE    Maar ik weet niet...

        LOUIS    Ze vormen een team, weet je. De neus seint door naar het lichaam - hart, hersens, vingers, lul - wat ie lekker vindt en dan gaat de tong op expeditie, uitzoeken wat eetbaar is, wat niet, waar de meeste mineralen in zitten, bouwstoffen voor het bloed, de botten - dat vooral.

                        LIKT JOE'S WANG.

                 Zout.

                        KUST JOE, DIE EVEN TERUGWIJKT EN DAN MEEDOET.

                 Mmmm. IJzer. Klei.

                        GAAT MET ZIJN HAND IN JOE'S BROEK, VAN VOREN. DE OMHELZING WORDT HEVIGER. LOUIS TREKT ZIJN HAND WEER TERUG, RUIKT ERAAN, PROEFT VAN ZIJN VINGERS EN HOUDT ZE DAN ONDER JOE'S NEUS.

                 Chlorine. Koper. Aarde.

                        ZE KUSSEN WEER.

                 Waar smaakt dat naar?

          JOE    Eh...

        LOUIS    Nou?

          JOE    Ja... Bedtijd.

        LOUIS    Blijven we?

          JOE    Ja.

                        KORTE PAUZE

                 Louis?

        LOUIS            MAAKT JOE'S SHIRT LOS.

                 Hmmm?

          JOE    Wat zei je nou: Oblahdee, oblah...

        LOUIS    Ssst. Woorden zijn stom. Ademen. Ruiken.

          JOE    Maar...

        LOUIS    Niet zo praten. Wil je toch praten: alleen gore dingen.

I - 3

MISTER LIES ZIT IN ZIJN EENTJE HOBO TE SPELEN IN HARPER'S IMAGINAIRE ANTARCTICA. HARPER OP, MET EEN DENNEBOOMPJE DAT ZE HEEFT OMGEHAKT. DE FANTASIESCHAKELAAR LAAT HET AFWETEN: ZE IS GEKLEED IN DE HAASTIG OMGEWORPEN OUTFIT WAARIN ZE AAN HET EIND VAN HET TWEEDE BEDRIJF VAN MILLENNIUM HET HUIS ONTVLUCHTTE. ZE IS NU AL DRIE DAGEN BUITEN EN DAT IS HAAR AAN TE ZIEN, ZE IS ONVERZORGD EN SMERIG.

       HARPER    Ik bevries! Echt te koud. Hoe staat het eigenlijk met het broeikaseffect?

  MISTER LIES            HOUDT OP MET SPELEN, WIJST OP HET BOOMPJE.

                 Waar heb je dat van?

       HARPER    Eh... Uit de grote Antarctische naaldwouden. Achter die heuvel daar.

  MISTER LIES    Er zijn geen naaldwouden in Antarctica.

       HARPER    Dit is een blauwe spar.

  MISTER LIES    Je blijft maar in sprookjes geloven voor je helemaal wegzakt in de prut.

       HARPER    Ik heb hem afgeknaagd. Met m'n tanden. Als een bever. Ik heb honger. Ik heb in geen drie dagen gegeten! Ga ik iets mee... bouwen. Misschien wel vuur.

                        MISTER LIES HERVAT ZIJN HOBOSPEL. EVEN DIMT HET MAGISCHE ANTARCTISCHE LICHT EN DAARVOOR IN DE PLAATS ZIEN WE HET SCHIJNSEL VAN EEN NATRIUMLAMP. VOOR HET RUISEN VAN ZEE EN WIND KOMEN VERKEERSGELUIDEN IN DE PLAATS ZOALS JE DIE HOORT, 'S NACHTS, VANUIT HET MIDDEN VAN EEN PARK. HARPER KIJKT ROND EN OP DAT MOMENT IS ANTARCTICA ER WEER EEN BEETJE MAAR HET LICHT EN STADSGELUIDEN GAAN NIET HELEMAAL WEG.

  MISTER LIES    Hobo: het officiële instrument van de Internationale Orde van Tour-Operators. Als de eend een zangvogel was, zou ie zo zingen. Nasaal, desolaat. Echt een trekdier.

                        JOE OP, KIJKT OM ZICH HEEN, GEEN IDEE WAAR HIJ IS TOT HIJ HARPER ZIET. HIJ HEEFT EEN LAKEN VAN LOUIS OM ZIJN LENDENEN GEDRAPEERD.

                 De eskimo is terug.

       HARPER    Zie ik wel.

Ik wou een echte eskimo, eentje met zoveel benul dat ie een behoorlijke broek aantrekt in dit vriesweer, niet zoiets, dit is...

          JOE    Hoi Buddy.

       HARPER    Ik begrijp niet waarom ik niet dood ben. Als je hart breekt, hoor je dood te gaan.

Maar je zit met de rest. Je borsten, je vagina, die zijn wel zo stom, net babies of trouwe honden, niks in de gaten, willen alleen hem. Hem.

          JOE    Ik heb je gezocht. Overal geweest.

       HARPER    Zo? Gewoon onzedelijk.

          JOE    Nee ik... Nu ben ik niet aan 't zoeken. Ik geloof dat iets spannends meemaak.

       HARPER    Eh...? Leuk?

          JOE    Ja maar vooal eng.

       HARPER    Mag ik mee? Dit hier is het niks meer. Ik heb het koud.

          JOE    Het is niks voor jou.

       HARPER    Denk je dat het erger is dan ik me voorstel? Nee he?

          JOE    Ik moet weg.

       HARPER    Lul. Je voelt niks meer voor me.

          JOE    Dat is niet waar, Harper.

       HARPER    Kom dan terug.

                        KORTE PAUZE

          JOE    Kan ik niet.

                        VERDWIJNT. MISTER LIES SPEELT HOBO, EEN KORTE HEFTIGE KLAAGZANG. DE BETOVERENDE ANTARCTISCHE NACHT IS NU HELEMAAL WEG. WE HOREN WEER DE GELUIDEN VAN HET PARK MET DE STAD IN DE VERTE.

  MISTER LIES    Blues bij de dood van de hemel.

       HARPER    Was ik een goede Mormoon geweest dan zat ik hier niet mee.

  MISTER LIES    Je wilt teveel. Kijk toch eens wat een enorm gat in de hemel. Geen eskimo in Antarctica.

       HARPER    Nee. Ook geen bomen.

  MISTER LIES            WIJST NAAR DE AFGEKNAAGDE DENNEBOOM.

                 Dus waar heb je die vandaan?

       HARPER    Uit de Botanische Tuin. Daar vlakbij. Want we zijn nog steeds in Brooklyn, zie ik.

                        ALARMLICHT VAN EEN POLITIEWAGEN.

  MISTER LIES            VERDWIJNT.

                 De sterke arm in natura.

       HARPER            HEFT HAAR HANDEN TEN HEMEL.

                 Ik ben erbij.  Verdomme.

Wat een rotvakantie.

I - 4

HUIZE PITT IN BROOKLYN. DE TELEFOON GAAT. HANNAH KOMT DE FLAT BINNEN MET DEZELFDE JAS AAN ALS IN III - 4 VAN MILLENNIUM. ZE LAAT DE KOFFERS VALLEN EN RENT NAAR DE TELEFOON.

       HANNAH    Huize Pitt.

Nee, hij is niet thuis. Nee, geen idee waar ie is. Ik heb geen idee. Ik heb geen idee. Geen idee. Nee. Nee. Dit is zijn moeder.

O, God! Is ze... U... Wacht, agent, ik weet niet... U hebt 'r gevonden... in het park? Ik weet niet... Wat heeft ze? Waarom zou zij een spar omknagen?

ZEER STRENG

                 Ik zie geen enkele reden tot lachen, dus laat dat even achterwege - misselijk.

Ik weet niet waar dat is, ik kom net aan uit Salt Lake, ik kon amper Brooklyn vinden. Neem ik wel een taxi. Ja natuurlijk kom ik meteen! Nee. Niet naar het ziekenhuis. Geen enkele behoefte. Ze is niet gek, alleen een tikje... eigenaardig. Zeg haar dat ze zich gedraagt. Zeg dát maar: moeder Pitt is in aantocht.

                        HANGT OP.

I - 5

PRIOR IN BED, ALLEEN, IN SLAAP, LATER, DEZELFDE NACHT. DE KAMER IS INTAKT, GEEN SPOOR VAN VERNIELD PLAFOND. HIJ HEEFT EEN NACHTMERRIE. WORDT WAKKER.

        PRIOR    O! o.

                        KIJKT ONDER DE DEKENS EN ZIET DAT HET KRUIS VAN ZIJN PYJAMA DRIJFNAT IS.

                 Kut kut kut.

Kijk nou toch! Voor 't eerst in maanden dat ik klaarkom en ik slaap er gewoon doorheen.

                        PAKT TELEFOON EN DRAAIT EEN NUMMER. OP DE TIENDE VERDIEPING VAN HET NEW YORK HOSPITAL, WAAR BELIZE WERKT, GAAT DE TELEFOON OVER. BELIZE NEEMT OP.

       BELIZE    Tien Oost.

        PRIOR    Ik drijf in sproei.

       BELIZE    Sproei?

        PRIOR    Bessesap. M'n kruisbessen zijn ontploft.

       BELIZE    Sproei!

        PRIOR    Vin je niet onomatopoëtisch? I had a wet dream!

       BELIZE    Dat werd tijd. Lady Knots terug van weggeweest. En wat heeft ze meegebracht? Beaucoup de sproei.

        PRIOR    Het was een vrouw.

       BELIZE    Worden we afvallig?

        PRIOR    Geen gewone vrouw.

       BELIZE    Grace Jones?

                        KORT PAUZE. PRIOR KIJKT NAAR HET PLAFOND.

                 Hallo?

        PRIOR    Een engel.

       BELIZE    O. Geweldig toch.

        PRIOR    Ik ben toch geil. Kom hier.

       BELIZE    Ik ben de hele dag al geweest. Ik heb ook nog een privé-leven.

        PRIOR    Verdrietig voel ik me.

       BELIZE    Ik dacht dat je geil was.

        PRIOR    Een geil verdriet. Het is zalig en vreselijk, net of... M'n ogen doen ook raar, ik...

                        BETAST ZIJN OGEN.

                 O.

Ik huil.

       BELIZE    Prior?

        PRIOR    Ik ben bang. Maar ook vervuld van, ik weet niet, Vreugde, zoiets. Hoop.

IN HET ZIEKENHUIS VAN BELIZE KOMT HENRY, DE DOKTER VAN ROY, BINNEN.

        HENRY    Bent u de dienstdoende verpleegkundige?

       BELIZE    Joe.

Zeg schat, ik moet door hier, ik...

        HENRY    Bent u de dienstdoende verpleegkundige?

       BELIZE            TEGEN HENRY

                 Ik zei: joe.

        PRIOR    Eerst moet je wat zingen. Samen met mij.

        HENRY    Waarom gaat u dan zo gekleed?

       BELIZE    Niet mooi?

        PRIOR    Een liedje maar. Even jubelen.

        HENRY    Verpleegkundigen horen in het wit.

       BELIZE    Dokters horen thuis te zijn op dit uur. En onder de wol.

                        TEGEN PRIOR

                 Wat gingen we jubelen?

        PRIOR    Eh... 'Hark the Herald Angels.'

        HENRY    Broeder.

       BELIZE    Moment, alstublieft. Dit is een noodgeval.

                        TEGEN PRIOR, ZINGEND:

Hark the Herald Angels sing:

BELIZE & PRIOR   Glory to the newborn king

Peace on earth and mercy mild,

God and sinners reconciled...

        HENRY            DWARS DOOR HET ZINGEN HEEN

                 Wat is uw naam?

PRIOR & BELIZE          LUIDER

JOYFUL all ye nations rise,

Join the triumph of the skies!

With Angelic Host proclaim:

Christ is born in Bethlehem!

Hark the herald angels sing,

Glory to the newborn king!

       BELIZE    Ik bel je nog. Ik word hier lastig gevallen door een kerel.

        PRIOR    Je t'aime.

       BELIZE            HANGT OP.

                 Zo. Kan ik iets voor u doen, dokter, of wou u me enkel versieren?

        HENRY    Spoedopname, kamer 1013. Hier zijn de kaarten.

                        GEEFT BELIZE MEDISCHE KAARTEN.

                 Start infuus, Gamma G en morgenochtend CTM bestraling, dus hou hem nuchter en...

       BELIZE            LEEST DE KAART.

                 'Leverkanker?' Oncologie is op zes, mopje.

        HENRY    Deze verdieping.

       BELIZE    Hier staat leverkanker.

        HENRY            BARST UIT.

                 Kan me geen reet schelen wat daar staat. Ik zei: deze verdieping. Duidelijk?

       BELIZE    Lichtgeraakt, zeg.

        HENRY    Het is niet zomaar iemand.

       BELIZE    Okay, okay.

                        DUIDT OP KAARTEN.

                 Dus hiermee maar niet m'n reet afvegen?

        HENRY    Morgen ben ik hier weer.

       BELIZE    Welthuis.

                        HENRY AF

                 Klootzak.

                        NAAR TELEFOON, TOETST, PRIOR NEEMT OP.

                 Het laatste nieuws: too hot to handle.

        PRIOR    Drie uur in de morgen. Moet wel erg hot zijn.

       BELIZE    Doe je ovenwanten aan, meid.

Zojuist opgenomen met zekere klachten:

Het valste wijf van New York City.

        PRIOR    Jacky Onassis.

       BELIZE    Nee! De stiekemste nicht ever.

                        FLUISTERT IETS IN DE HOORN.

        PRIOR            GECHÔQUEERD, DAN:

                 Gods wegen zijn ondoorgrondelijk.

       BELIZE    Dr op af meid, met hamer en houten pin!

I - 6

ROY LIGT ZIEK EN DOODSBENAUWD IN ZIJN ZIEKENHUISBED, BELIZE OP MET INFUUS IV.

          ROY    Weg hier, ik heb niks van je nodig...

       BELIZE    Ik doe mijn...

          ROY    Ik wil blanke verpleging. Mijn grondwettelijk recht.

       BELIZE    U bent in het ziekenhuis. Niks grondwettelijke recht.

                        PREPAREERT ROY'S RECHTERARM VOOR HET INFUUS, BETAST DE ADER, DESINFEKTEERT DE HUID ETC.

          ROY            STEEDS BENAUWDER VOOR DE NAALD

                 Eerst de ader zoeken, sukkel. Als je die stomme flitsspuit in m'n arm ramt voor je de ader hebt, procedeer ik tegen je tot ze je kronen uit je bek komen sjorren, stomme zwarte eikel...

       BELIZE            HEEFT ER GENOEG VAN, DES DUIVELS:

Uitkijken, jij.

Niet zo'n grote mond: ik sta met een scherpe naald. Straks schiet ik uit, prik ik dwars door je hart. Als een hart hebt.

          ROY    Reken maar. Stevig spiertje. Bloedproof.

       BELIZE    Was ik al bang voor.

Luister: dit is niet de eerste keer dat ik een infuus aanleg. Ik kan het zo dat je zou zweren dat je ermee geboren was. Maar het kan ook dat het voelt of je aangesloten bent op een fles zoutzuur. Dus: lief tegen mij, of morgen nog kermen van berouw.

          ROY    Lief.

       BELIZE    Lief en kalm.

                        STEEKT DE NAALD IN ROY'S ARM.

                 Voilà.

          ROY            HEFTIG

                 Doet pijn.

       BELIZE    Ik ga een pijnstiller voor je halen.

          ROY    Ben ik dan weg?

       BELIZE    Hopelijk wel.

          ROY    Bekijk het. Pijn, wat is nou pijn. Pijn is leven.

       BELIZE    Die is voor m'n poezie-album.

          ROY    Al m'n facelifts heb ik laten doen onder lokale verdoving. Trokken ze m'n gezicht eraf als een servetje: allemaal zien gebeuren.

       BELIZE    Flauwekul. Geen dokter die zoiets toestaat.

          ROY    Ik krijg van iedereen álles gedaan. Bij voorbeeld dit: wij worden vrienden.

                        ZINGT:

We shall overcome...

Joden en kleurlingen: een historisch verbond toch zeker? Jouw mensen waren de eersten die kwamen shoppen in de winkels van mijn mensen, en voor mijn mensen waren jouw mensen de eerste betaalbare krachten om de zaak te boenen op zaterdagmorgen en vervolgens gingen we hand in hand de bus in om actie te voeren voor gelijke rechten. Behalve ik, natuurlijk, ik ga nooit met de bus, ik pak een taxi. Je kan zeggen van de Amerikaanse neger wat je wil: nooit was ie vatbaar voor communisme zoals joden in de versukkeling. Jullie hadden Jezus, daarom kregen de rooien geen vat op jullie. Petje af.

       BELIZE    Hee: op je kaart staat niks over gekte.

          ROY    Gek als een deur. Zitten. Praten.

       BELIZE    Meneer Cohn. Liever bijt ik m'n tong af en spuug ik hem uit tegen die leren kop van jou. Liever zuig ik de pus uit een steenpuist. Liever drink ik een openbaar toilet leeg. Bedankt voor het aanbod maar praten met jou? Liever niet.

                        WIL WEGGAAN, DOET VAST HET LICHT UIT.

          ROY    Kristus nog aan toe. Wat moet ik dan? Smeken? Alleen zijn heb ik geen zin in.

                        BELIZE BLIJFT STAAN.

                 Wat heb ik een godverdommese hekel aan ziekenhuizen en verpleegsters: puur tijdverlies. Kwijnen, kwakkelen. Doodmaken wil ik ze...

Ze kunnen zoiets niet doodkrijgen, he?

                        PAUZE. BELIZE ZEGT NIKS.

                 Nee. Duidelijk hoor. Het kent zijn kracht. Dan is het haast niet dood te krijgen.

Net als schaamluizen. Wel eens gehad, platjes?

       BELIZE    Gaat je geen reet...

          ROY    Ik heb eens platjes opgelopen van een knaap. Superplatjes. Twintig keer gedept met Prioderm om die krengen kwijt te raken, m'n schaamsnor nog afgeschoren. Niet kapot te krijgen. Toch moest ik altijd even lachen als het zo jeukte, want ik kreeg steeds meer respekt voor die onuitroeibare krabbetjes... Ik leerde om in hun huid te kruipen. Voel je? Verwantschap. Zij werken ook met plaagstoten onder de gordel.

En, komen dr een hoop jongens met dit...

       BELIZE            KORTE PAUZE, DAN:

                 Een hoop.

          ROY    Hoe sta ik ervoor, relatief?

       BELIZE    Maak je borst maar nat.

          ROY    Ik ga dood. En gauw ook.

Dat was een vraag.

       BELIZE    Kan je gif op innemen.

          ROY    Aja.

Die eerlijkheid van je... heeft wel wat.

Als ik hier uit kom, kan ik je zo voor de rechter slepen wegens geestelijke wreedheid, het hele ziekenhuis trouwens, maar...

Vooroordelen, nee. Ik ben niet een man met vooroordelen.

                        PAUZE. BELIZE KIJKT HEM ALLEEN MAAR AAN.

                 Die racistische knapen, dat zijn dombo's, nooit mee kunnen werken - te star. Je moet alleen je sterkste vijand in de gaten houden. Haat is voor hoofdzaken.

       BELIZE    Misschien heb je gelijk. Wie weet groot gelijk.

                        KORTE PAUZE. MET MOEITE EN WALGING:

                 Je hebt dit niet van mij, ik mot je niet maar ik ga je toch een paar dingen zeggen:

Morgenochtend halen ze je naar beneden voor bestraling van je kaposi-plekken. Dat kan je beter verhinderen want die bestraling doodt je T-cellen en daarvan kan jij dr geeneen meer missen. Dus zeg maar tegen de dokter: nee, dank u, bestralen niet. Praat hem omver.

Of hij maakt jou koud.

          ROY    Dat zegt een kut-verpleegster. Moet ik jou meer geloven dan mijn dure blanke society-dokter?

       BELIZE    Hij is geen nicht. Ik wel.

                        KNIPOOGT NAAR ROY.

          ROY    Niet knipogen.

Je zei: een paar dingen. Dit was nummer één.

       BELIZE    Ik weet niet met welke kruiwagen je je hebt ingedrongen in de testgroep AZT.

          ROY    Ik heb mijn kanalen.

       BELIZE    Ja ja.

Kijk uit voor nep-pillen. Ze laten je een papiertje tekenen waarop staat dat ze je

M & M mogen geven in plaats echte pillen. Allemaal voor de statistiek.

Als jij dus nog een kruiwagen hebt, schakel 'm in want je hebt geen tijd om aan te klooien met placebo's.

          ROY    Je haat mij.

       BELIZE    Ja.

          ROY    Waarom vertel je me dit?

       BELIZE    Wist ik het maar.

                        PAUZE

          ROY            UITERST VALS

                 Jij, een knoei-broeder, een enge trutmie. Jij moet een speciale reden hebben... dat je mij wilt helpen.

       BELIZE    Noem het solidariteit. Trutmiën onder elkaar.    KLAKT MET ZIJN TONG, DRAAIT ZICH OM EN GAAT AF.

          ROY            ROEPT HEM NA:

                 Nog één kik en morgen kan je gaan bordenwassen in een kakkerlakkentent.

                        NEEMT DE TELEFOON NAAST ZIJN BED OP.

                 En geef me een echte telefoon, met een ruggespraaktoets. Moet je dit nou toch zien, één lijntje. Vertel mij maar es hoe ik op dit stuk brandhout mijn primaire levensbehoeften moet regelen.

                        DENKT EVEN NA, PAKT DE HOORN OP, KLIKT EEN PAAR KEER MET DE AAN/UIT-SCHAKELAAR.

                 Wie mag dat wezen? De telefoonjuffrouw? Geef een buitenlijn. Nou, dan dráái je voor me. Een medisch spoedgeval, kind. Draaien, godverdomme of ik hang me op aan het telefoonsnoer. 202-733-8525.

                        KORTE PAUZE

                 Martin Heller. O, hi, Martin. Of ik weet hoe laat het is want ik kon niet slapen: te druk met sterven. Luister Martin, die pillen die ik krijg, Azido-methatalo-molamoca-weet-ik-veel. Juist. AZT. Ik wil mijn geheime privé-voorraadje, Martin. Met de enige echte. Onder handbereik hier in de kamer. Geen placebo's. Ik ben niet zo goed in gokken. Ik speel liever vals. Dus stuur mij die pillen met een bos bloemen en een kaartje Beterschap -  en een beetje pronto, anders bel ik de CBS en zing ik een liedje voor ze over die geile Oliver North en zijn geheime contra-glijspul.

                        HOUDT DE HOORT EEN END WEG VAN ZIJN OOR; MARTIN IS OPGEWONDEN.

                 Dacht je maar, dat je precies weet wat ik weet. Ik weet zelf niet eens wat ik allemaal weet. Vaak zeg ik wat voor z'n mallemoerskont weg, blijkt het toch weer waar te zijn. Truuk uit de jaren vijftig. Morgen, vieze vuile kwakjeslikker, ouwe uitgedroogde vaponastrip. Een fijne grote doos pillen voor Ome Roy anders zal hij jou trakteren op zeven verschillende manieren om door de hel te gaan.

                        SMIJT HOORN OP HAAK.

I - 7

DEZELFDE AVOND EN VERVOLGENS EEN PAAR AVONDEN LATER, DRIE WEKEN LANG. DUBBELE SCÈNE:  JOE EN LOUIS IN ALPHABETLAND. HANNAH EN HARPER OP DE FLAT VAN DE PITT'S IN BROOKLYN. HANNAH KIJKT NAAR HARPER, DIE MET NACHTPON AAN TUSSEN HAAR TANDEN STAAT TE PEUTEREN.

       HANNAH    Het wordt zo laat, je moet echt naar bed.

Ik kan er niet bij: een spar omgeknagen.

       HARPER    Ik dacht dat ik een bever was. Toen ging het zó.

       HANNAH    Bomen in een park zijn gemeente-eigendom, Harper. Mag je niet aan knagen...

       HARPER    Dit is Brooklyn, mamma Pitt. Jij woont in Salt Lake. Wat kom je doen?

       HANNAH    Ik heb mijn huis verkocht.

HARPER DRAAIT ZICH OM, GAAT DE SLAAPKAMER WEER IN EN DOET DE DEUR ACHTER ZICH DICHT.

Wil je nog wat hebben? Thee...?

Een tandenstoker?

        LOUIS    Dat was geweldig. Je was geweldig. En ik? Geweldig? Of... redelijk?

          JOE    Sssst, even niet praten, lekker uithijgen.

        LOUIS    Okay.

                        GESPANNEN KORTE PAUZE. DAN:

                 Waarom ben je me gevolgd, vannacht?

          JOE            BLIK NAAR LOUIS, DAN:

                 Ik eh... hang er zo'n beetje bij.

Net of m'n voeten de aarde niet raken.

Of ik er nooit geweest ben.

        LOUIS    Maar...

          JOE    Tot vanavond. Ik was hier. Met jou.

Dit heeft konsekwenties. Dit was nieuw.

God zal mij hiervoor zal straffen maar...

Ik ben... gewoon gelukkig. Gewoon gelukkig.

        LOUIS    Jij bent eh... wat? Katholiek of...

          JOE    Eh... Protestant. Zegmaar.

        LOUIS    Ik geloof niet in God. Moet je wel weten voor we weer gaan neuken. Vroeger geloofde ik maar... Als er een God was, had ie me op m'n donder gegeven. Ik ben het onweerlegbare bewijs ervan dat God niet bestaat of dr niks van kan of z'n ogen in zijn zak heeft of...

          JOE    Niet zo lijden.

        LOUIS    Niet lijden? Lijden is eten en drinken voor mij. Als ik niet aan m'n lijden toekom, raakt het heelal uit balans.

                        JOE BIJT IN LOUIS' TEPEL.

                         HANNAH KOMT DE FLAT BINNEN, GEKLEED OP HET WERK IN HET BEZOEKERSCENTRUM.

       HANNAH    Ik ben thuis.

        LOUIS    O God, o God, ik geloof, ik geloof!

                        ZE BEGINNEN WEER TE NEUKEN.

                        HARPER IS IN EEN STOEL NEERGEPLOFT.

       HANNAH    Je bent al in geen twee weken die nachtpon uitgeweest.

       HARPER            DOF, MAT

                 Ik heb TV gekeken toen jij weg was.

       HANNAH    Een hele vooruitgang, zeg.

       HARPER    Dr was een programma over Antarctica. IJsbeerwijfjes, achtervolgd door mannen in sneeuwpakken. Die mannen in sneeuwpakken maakten video's van die vluchtende ijsberen. En die beren gillen:

                        DOET HET HIJGERIGE GILLEN VAN EEN DIER IN NOOD NA.

                 Tong uit hun bek en hun ogen rollend in die malle kleine koppies en die mannen schoten injektiespuiten in die enorme konten van ze en toen vielen ze om. En toen schoven ze stiften bevroren ijsbeersperma in hun kut.

Die beren leken net tapijtjes. Die mannen leken allemaal op...

Welterusten.

       HANNAH    Op de Zuidpool zijn geen ijsberen.

       HARPER    Dan de Noordpool godverdomme kut wat maakt dat voor verschil...

       HANNAH    Grofheid wordt niet op prijs gesteld.

Kleed je aan en ga met me mee naar het Bezoekerscentrum. Doe es wat.

       HARPER    Ik wil niks doen.

       HANNAH    Wat wil je dan?

       HARPER            STRALENDE GLIMLACH

                 Ik wil dood.

                        GAAT SLAAPKAMER BINNEN, SLAAT DE DEUR MET EEN KLAP DICHT.

                        EEN PAAR DAGEN LATER. JOE EN LOUIS, NOG STEEDS IN BED.

          JOE    Jij ziet geluk als: totaal gelukkig zijn.

       HANNAH    Blijf je de rest van je leven in bed?

          JOE    Als je gelooft in een volmaakte wereld, blijft ie altijd onbevredigend. Verzoen je met die onvolmaaktheid. Wees voor honderd procent in in de wereld maar niet van de wereld.

        LOUIS    Lijkt me een schizofrene opvatting.

          JOE    Nee, het is een laat negentiende-eeuws romantisch-socialistisch model voor samensmelting van regering en maatschappij, wet en recht, idee en actie.

Onverenigbaarheden die pas samenkomen in een verre horizon, denk aan evenwijdige lijnen die elkaar treffen in het verdwijnpunt. Het ritme van de geschiedenis is conservatief. Veranderingen gaan met geologische traagheid. Moet je accepteren. Accepteer ook het geluk dat op je af komt als iets waar je recht op hebt.

        LOUIS    Dat is maar de helft van het plaatje. Dat is de ego-anarchistische-weg-met-de-regering-gillende-comboyhelft van de Republikeinen. Maar wat zeg je van die andere helft, de reli-fanaten die greep willen op elke stap van elke burger? Jij zegt wel: wet is iets anders dan recht en recht is iets anders dan moreel besef, maar dan zeg ik: was het niet Rechts die de preutsheid weer heeft toegevoegd aan de jurisprudentie?

          JOE    Kijk nou hoe je weer doordraaft! Wij zijn een beweging, een politieke beweging, niet de vertegenwoordigers van een of andere absolute macht, het is... Wil jij integer zijn of wil je effektief zijn? Kies. Ook al lijken onze methodes wel eens een beetje... extreem, zelf dán. We zetten alles op alles om een beweging op te bouwen.

        LOUIS    McCarthy's communistenjacht. Watergate.

                        JOE KUST LOUIS.

                 Pat Buchanan. Heel erg. Jesse Helms, een echte fascist.

          JOE    Barry Goldwater.

                        ZE KUSSEN.

George Will.

        LOUIS    George Bush.

                        ZE KUSSEN.

Newt Gingrich. Lekkere jongens.

          JOE    Ja ja, al het kwaad van de wereld hebben zij op hun geweten.

        LOUIS    Gooi Reagan bovenop de berg en klaar ben je.

          JOE    Zonder Reagan als boeman zouden jullie nergens zijn.

        LOUIS    Zonder boemannen als ik was hij nergens.

Weet je wat zo leuk is. Ik ben de laatste tijd nogal aan 't wroeten in mijn donkere zelf, dan leef ik me uit in zo'n ideologische leertent. Maar: Hoe stuitender ik jouw politieke entourage vind, hoe geiler ik van je word. Neuken in de loopgraven. De vlam in de pijp. Ik zou erin willen blijven.

          JOE    Ik wil geen straffunctie hebben.

        LOUIS    Wat voor functie dan?

          JOE    Eh... Een vriend, zegmaar, een...

        LOUIS    Dat ben je. Echt. Jij beschermt me.

Tegen alle doden onder en boven de aarde.

We blijven de hele maand in bed.

                        ZE BEGINNEN TE NEUKEN.

                        HARPER STAAT IN BEHA, SLIPJE EN KOUSEN. HANNAH, IN BADJAS, MET EEN JURK OVER HAAR ARM. EEN PAAR SCHOENEN STAAN KLAAR.

       HANNAH    Gewassen?

                        HARPER KNIKT.

                 Goedzo.

Gaan we dit eens aantrekken.

                        HELPT HARPER IN DE JURK.

                 Goedzo. Staat je leuk.

Schoenen?

                        HARPER STAPT IN DE SCHOENEN.

                 Goedzo. 's Kijken wat we met je haar kunnen doen.

                        HARPER BUIGT VOOROVER. HANNAH KAMT HARPER'S HAAR.

                 In het begin is het haast niet te verduren dat het leven zo'n teleurstelling is maar zo is het nu eenmaal. Je moet. Door je geloof, door hard werken, door de tijd die slijt kom je aan een punt... waar die teleurstelling niet zo'n pijn meer doet. Dan valt er best mee te leven. Heel best. Dat is op zich ook weer een teleurstelling. Maar ja.

Zo.

       HARPER            KWAAD

                 Ik mis Joe z'n penis.

       HANNAH    Dat lijkt me niet echt een zaak om met mij te bespreken.

       HARPER    Het is vijf uur in de ochtend, mamma Pitt. Ik vind dit een rotjurk.

       HANNAH    Ik moet er het eerst zijn. Ik heb de sleutel.

Ik laat boodschappen achter op z'n kantoor. Hij ook voor mij. Maar aan de telefoon krijg ik 'm niet.

Nu ga ik mezelf klaarmaken. Kunnen we weg.

                        AF

          JOE    Vrijheid is als we in elkaar opgaan. Rechts en Links. Het zijn altijd keuzes waar de mens voor staat maar je kunt die verschrikkelijke keuzes in vrijheid maken. Zie mij. Ik koos. Ik ben jou gevolgd. Louis. Hier ben ik. Nu weet ik... dat ik niet zo bang moet zijn. Want omdat ik de moed had om te kiezen heb ik jou gevonden.

        LOUIS    En dit Republikeins evangelie is in je losgeklopt door ons geneuk?

          JOE    Vind jij dat ik dom ben?

        LOUIS    Nee.

          JOE    Een leugenaar.

        LOUIS    Nee.

          JOE    Wat jij deed toen je wegging bij die vriend, was heel moeilijk. Niemand zal het begrijpen of ermee eens zijn maar het was jouw keus. Niet van een fake-Louis maar van de Louis. Voor jou kon het niet anders. Jij deed wat jij vond dat moest. En ik vind jou erg moedig.

        LOUIS    Wat ik gedaan heb, doet niemand. Niemand.

          JOE    Maar geef ze de kost die het zouden willen. Ik denk dat jij moet accepteren dat je het wilde en hem nu moet loslaten. Haal het uit de slachtoffersfeer. Vergeet ook es een keer dat ik ben wat ik ben en luister gewoon naar wat ik zeg, los van de politiek, los van de geschiedenis. Jij bent van jezelf uit een heel, heel fijn mens. Ik bewonder je. Ik geloof in je. Echt.

        LOUIS    Dat weet ik.

Blijkbaar kan jij leven met wat je gedaan hebt: bij je vrouw weglopen. Je bent niet verscheurd of boordevol schuldgevoel, jij eh... bloeit op. Maar jij bent geen vreselijk mens, jij bent een keurige zorgzame man. Vraag me niet hoe het kan maar zo ziet het eruit. Volgens mij ben jij vrij.

          JOE    Ja.

        LOUIS    En gelukkig.

          JOE    Is zo.

        LOUIS    En je slaapt vreeïg. Niet gekweld door die  vreselijke, vreselijke, afschuwelijke, afgrijselijke dromen.

          JOE    Nee. Ik droom gewoon helemaal nooit.

                        KORTE PAUZE. LOUIS HUILT.

                 O! O, jij bent... Louis, Louis, ik...

                        NEEMT LOUIS IN ZIJN ARMEN EN WIEGT HEM.

        LOUIS    Ik ben zo... gestresst.

Helemaal geen dromen. Dat zou gek zijn.

Het gaat weer.

          JOE    Sorry als ik...

                        ZE KUSSEN HARTSTOCHTELIJK EN ROMANTISCH.

        LOUIS    't Wordt al licht, we moeten...

                        GAAT LIGGEN.

                 Lepeltje lepeltje.

                        JOE GEHOORZAAMT.

                 Droom maar lekker. Of duik lekker de vergetelheid in. Weg van alles.

          JOE            NA EEN PAAR SECONDEN, HEEL ZACHT:

                 Louis?

                 Louis?

                 Louis?

                 Ik hou van je.

       HARPER            KOMT OP.

                 Niet schrikken, ik ben niet echt hier.

Ik beschik over duistere krachten. Ik zie meer dan ik wil zien. Ik ben vast een heks.

          JOE    Je bent verkeerd...

       HARPER    Hoor wie het zegt.

          JOE    Harper, ga weg, ik...

        LOUIS            ONTWAAKT UIT ZIJN DOMMEL.

                 Joe...?

Alles goed?

                 JOE  Jaah, mijn maag   HARPER   Zachtjes. Zo

knort een beetje.             komt ie nooit

Verder niks.                      in slaap.   

       HARPER    Waarom ben ik hier? Jij hebt me geroepen.

          JOE    Ik heb niks...

       HARPER    Jij hebt mij geroepen. Laat mij met rust als je zo godvergeten gelukkig bent.

          JOE    Ik heb je niet geroepen.

       HARPER    Waarom ben ik dan hier?

                        PAUZE. ZE KIJKEN ELKAAR AAN.

                 Om jou weer te zien? Dat lukt dus.

Jij bent een leugenaar. Je droomt wel. Nare dromen.

O, God was je maar... Nee. Dood. Ja, wel.

        LOUIS    Joe?

       HARPER    Hem kun je niet redden, hoor. Je hebt nog nooit iemand gered. Joe verliefd. Wat een romantiek!

          JOE    Wat?

       HARPER    Je gaat steeds meer op mij lijken.

          JOE    Weg.

                        ZE VERDWIJNT.

        LOUIS    Wat is...

          JOE    Nachtkouwtje. Niets. Kon even niet slapen.

[PERESTROIKA]

TWEEDE BEDRIJF

HET EPISTEL

voor Sigrid Wurschmidt¹

februari 1986

II - 1

PRIOR EN BELIZE NA DE BEGRAFENIS VAN EEN WEDERZIJDSE VRIEND, EEN BELANGRIJKE NEW YORKSE DRAG-AND-STYLE QUEEN. ZE STAAN OP DE STOEP VAN EEN VERVALLEN ROUWCENTRUM IN LOWER EAST SIDE. BELIZE IS PRACHTIG GEKLEED IN UITDAGEND FELLE KLEUREN. PRIOR EEN BEETJE MAL: EEN RUIME LANGE ZWARTE JAS EN EEN ENORME LANGE BIJPASSENDE SHAWL MET FRANJE ZO GEDRAPEERD DAT HET EEN CAPUCHON LIJKT. EEN ONHEIDSPELLENDE, VERVAARLIJKE VERSCHIJNING MET BIJBELSE REMINISCENTIES.

DRIE WEKEN ZIJN VERSTREKEN SINDS HET EERSTE BEDRIJF.

        PRIOR    Wat een kitsch.

       BELIZE    Het was luisterrijk.

Hij was een van de laatste grote glamour-nichten. Zo iemand stop je niet onder de grond als een bourgeois. Hij is op aarde neergedaald in een wolk van wierook en glitter en weer opgestegen in een wolk van wierook en glitter. Hem ten voete uit.

        PRIOR    Ik vond die twintig Siciliaanse beroepsrouwers een tikje overdone.

                        KORTE PAUZE

                 Een groot nicht, godverdomme klaar ben je. Een pótsierlijke vertoning toch, gewoon een parodie op de begrafenis van iemand die het echt gemaakt heeft. Wij flikkers, wat zijn anders dan een nachtmerrie van de echte wereld? De echte wereld begint het door te krijgen. En hij is dood.

                        KORTE PAUZE

       BELIZE    Schat, je wordt een beetje typisch, de laatste tijd. Doe niet zo zwaar.

        PRIOR    O, pardon hoor maar het is toch l'art pour l'art, zo'n begrafenis. Het gaat godverdomme enkel om de event. Sorry dat ik niet aansluit bij het clubje begrafenis-junks die staan te gnuiven over hun eigen overleving ten overstaan van zo'n... van zijn walgelijke dood - want in tegenstelling tot jullie heb ik niets om over te gnuiven. Laat maar zitten.

                        GELADEN KORTE PAUZE

       BELIZE    Je gaat steeds meer lijken op Morticia Addams.

        PRIOR    De gramschap Gods.

       BELIZE    Ja.

        PRIOR    Heel doelbewust.

Mijn ogen zijn naar de kloten.

       BELIZE    Naar de kloten?

        PRIOR    Alles... komt op me af. De gekte ligt op de loer.

       BELIZE    Sinds wanneer?

        PRIOR    Drie weken. Sinds die nacht. Die nacht dat...

                        HOUDT ZICH IN.

       BELIZE    En wat zegt de oogarts?

        PRIOR    Ben ik niet geweest.

       BELIZE    Ben je besodemieterd. Waarom niet?

        PRIOR    Het ging weer beter.

Weet je nog, die natte droom?

       BELIZE    De engel?

        PRIOR    Dat was geen droom.

       BELIZE    Tuurlijk wel.

        PRIOR    Nee. Ik geloof van niet. Ik geloof dat het echt was.

Ik ben een profeet.

       BELIZE    Wat krijgen we nou?

        PRIOR    Mij is een profetie opgedragen. Een boek. Geen echt boek - ja, dat was er wel maar dat hebben ze weer teruggenomen. Toch is dat boek er nog steeds, in zekere zin. In mij. Een profetie. Het is... echt gebeurd. Ik eh... weet het bijna absoluut zeker.

                        KIJKT NAAR BELIZE.

                 Zeg, kijk niet zo...

       BELIZE    Ik word bang van je.

        PRIOR    Nadat Louis was weggelopen. Kreeg ik elke nacht van die afschuwelijk dromen. Echter dan echt. En toen...

                        KORTE PAUZE

       BELIZE    Nou?

        PRIOR    Toen kwam Zij.

II - 2

DE ENGEL EN PRIOR IN PRIOR'S SLAAPKAMER, DRIE DAGEN EERDER: HET KAPOTTE PLAFOND. PRIOR LOOPT NAAR ZIJN BED (WEER IN PYJAMA), DE ENGEL IS IN DE LUCHT. BELIZE KIJKT TOE VAN DE STRAAT.

        ENGEL    Gegroet, Profeet!

Het Grote Werk begint:

De Gezant is gekomen.

        PRIOR    Ga weg.

        ENGEL    Wacht:

        PRIOR    O, God, er zweeft iets in de lucht, iets in de lucht.

        ENGEL    Ik ik ik ik

Ben de Vogel Van Amerika,

De Trotse Adelaar.

Prior Walter!

Van oeroude stam, goed voorbereid...

        PRIOR    Nee, ik ben niet voorbereid, waarvoor dan ook, ik moet nog van alles doen, ik...

        ENGEL            IN EEN NIEUWE VLAAG VAN MUZIEK

                 Profeet van Amerika wordt gij vannacht,

De Ware Grote Stem, de Wetende Geest,

Tong der Natie, Alziend Hoofd!

        PRIOR    Kssst, kssst jij! Ik word hier stapelmesjogge van, sodemieter op uit mijn kamer. Toe, alsjeblieft...

        ENGEL    En dan nu:

Haal te voorschijn uit hun schuilplaats de Heilige Werktuigen der Profeet.

                        KORTE PAUZE

        PRIOR    De wat?

        ENGEL    Haal te voorschijn uit hun schuilplaats de Heilige Werktuigen der Profeet.

                        KORTE PAUZE

                 Die je in je dromen zijn geopenbaard.

        PRIOR    Welke dromen?

        ENGEL    Je hebt dromen gehad waarin is geopenbaard...

        PRIOR    In geen maanden iets gedroomd wat ik me herinner.

        ENGEL    Geen... dromen, je... Weet je dat zeker?

        PRIOR    Ja. Nou, die twee dooie Priors, die...

        ENGEL    Nee, niet van die herauten, die niet. Andere dromen. Werktuigen, je moet... Momentje.

        PRIOR    Dit, dit is een droom, heel duidelijk. Ik ben ziek en dus... Ja, inderdaad een behoorlijk spektakulaire droom, maar het blijft een...

        ENGEL    Kalm. Profeet. Momentje alstublieft, ik... Zo'n desorganisatie...

                        HOEST, KIJKT OP.

                 Hij zegt dat ie geen enkele...

                        HOEST.

                 Ja.

In de keuken. Onder de tegels van het aanrecht.

        PRIOR    Moet ik dan... de keukenvloer openbreken?

        ENGEL    Pak een schep of een bijl of iets... waarmee je tegels kunt loswrikken en in de grond wroeten om de Heilige werktuigen op te diepen.

        PRIOR    Me hoela! Het plafond is al naar de klote. Straks word ik het huis uitgezet. Kan ik fluiten naar de borgsom. De benedenburen worden wakker met die hysterische hond. Doe het zelf.

        ENGEL            MET ANGSTAANJAGEND STEMGELUID

Voorwaar, geef u over aan de wil van de hemel!

                        EEN ENORME WINDVLAAG WERPT PRIOR OMVER. OP DE GROND LIGGEND KIJKT HIJ NAAR HAAR OP EN SCHUDT 'NEE'. EEN GEVECHTSPAUZE. DE ENGEL KUCHT. EEN KLEINE ZACHTE EXPLOSIE IN DE KEUKEN ACHTER. EEN WOLKJE KALK DRIJFT VOORBIJ.

        PRIOR    Wat heb je... Wat...?

                        AF IN DE KEUKEN.

        ENGEL    En zie, door zijn nachtelijke dromen werd de profeet naar de schuilplaats van de Heilige Werktuigen geleid en... Tekstcorrectie: de Engel hielp hem ze op te diepen want zwak van lichaam was hij, niet van geest.

        PRIOR            KOMT TERUG MET UITERST STOFFIGE, ANTIEK LEREN KOFFER.

                 Je hebt de ijskast gemold, een wolk CFK's op het milieu losgelaten. Niet zo best...

        ENGEL    Mijn gramschap is gruwelijk gelijk mijn voorkomen schitterend. Maak de koffer open.

        PRIOR            DOET DIT. HIJ GRAAIT IN DE KOFFER EN HAALT ER EEN BRIL UIT MET STUKJES STEEN IN PLAATS VAN GLAZEN.

                 Kijk nou toch eens.

                        ZET HEM OP.

                 Wouw te gek zeg, helemaal Flintstone. Dit is...

                        HOUDT INEENS OP. HOOFD OMHOOG MET EEN SCHOK. HIJ ZIET IETS.

O! o God, nee! O...

                        ZET MET EEN RUK DE BRIL AF.

                 Vreselijk! Dat wil ik niet zien!

        ENGEL    Pak het boek.

                        PRIOR PAKT EEN GROOT BOEK MET BLINKENDE STALEN BLADZIJDEN UIT DE KOFFER. ER WEERKLINKT EEN GOLF GLORIEUZE MUZIEK, STEEDS MEER WIND.

Vanwege de Raad van Continentale Vorsten

Bijeen in tijden van Crisis en Verwarring:

Reikt de Hemel nu omlaag naar het leed

Raakt u aan en met u de hele Aarde.

                        MUZIEK. ZE RAAPT DE BRIL OP EN GEEFT DIE AAN HEM.

                 Gluurstenen.

                        PRIOR ZET HEM VOORZICHTIG OP TERWIJL DE ENGEL SPREEKT:

                 Ik ik ik ik.

Open mij Profeet Het Boek.

Lees.

        PRIOR    Wacht. Wacht nou.

                        ZET DE BRIL AF.

                 Hoe komt het... Hoe komt het dat ik zo'n eh... erectie heb? Erg moeilijk concentreren.

        ENGEL    Het opstijven van je penis is zonder konsekwenties.

        PRIOR    Voor jou niet misschien maar...

        ENGEL    Lees!

Waarop draait de motor der Schepping?

Niet op Physica.

Op Extatica draait de motor der Schepping.

                        IN DIT GEDEELTE LOOPT DE TEKST VAN DE ENGEL DOOR. PRIOR SPREEKT ERDOORHEEN. ZE WORDEN ALLEBEI ERG GEIL.

        PRIOR            KRIJGT EEN AANVAL VAN SEKSUELE EXTASE.

                 Hmmmm...

        ENGEL    Stuwen, Stoten, Vonken, Voorvloei...

        PRIOR    Wacht nou, ik... Een minuut geduld, een minuut maar, okay, ik...

        ENGEL    Het Universum Schiet Vuur

               als de Engelen Ejaculeren...

        PRIOR            DOOR HET LINT, HIJ BEGINT HET BOEK TE NEUKEN.

                 O kut...

        ENGEL    Het Hemels Zoemen Klinkt bij d'Englenbronst,

De Vurige Enterhaak...

        PRIOR    O God, ik...

        ENGEL    Gevederde Versmeltingen in Hoger Sferen,

Onophoudelijk, Eindeloos,

                                      Bloedpomp der Creatie!

                 PRIOR     O! O! Ik... O! ENGEL  Heilige paring!    

O! O, o...                 Heilige opening!   

                                         Extase in excelcis!

                                                       Amen!              

                        PAUZE. ALS ZE SIGARETTEN HADDEN, STAKEN ZE NU OP.

        PRIOR    O. O God.

        ENGEL    Het Lichaam is de Tuin der Ziel.

        PRIOR    Wat was dat?

        ENGEL    Plasma Orgasmata.

        PRIOR    Dat is een ding dat zeker is.

       BELIZE    Nou nou nou zeg, wacht eens even. Heb jij die engel geneukt?

        PRIOR    Zij heeft mij geneukt. Weet je, ze heeft eh... acht vagina's.

        ENGEL    Regina Vagina!

        PRIOR            TEGEN BELIZE

                 De seksuele aspekten van dit alles zijn behoorlijk verwarrend. God bij voorbeeld is een man. Nou ja, een man: een brandende Hebreeuwse letter. Maar wel een mánnelijke brandende Hebreeuwse letter.

        ENGEL    Deus Erectus! Pater Omnipotens!

        PRIOR    Het orgasme van engelen genereert protomaterie, de brandstof voor de Motor der Schepping. Vroeger werd er onophoudelijk gecopuleerd voordat...

Elke engel is een complex van myriaden wezens, meestal ongelofelijk machtige bureaucraten. Verbeelding hebben ze niet maar ze kunnen werkelijk alles, behalve dan uitvinden of creëren. Ze zijn fantastisch en doodsaai tegelijk:

        ENGEL    Geschapen tot Zijn Gerief, Wij kunnen alleen aanbidden:

Op zoek naar iets Nieuws...

        PRIOR    Heeft God de Wereld in Twee gespleten...

        ENGEL    En Jullie geschapen:

PRIOR & ENGEL    Menselijke wezens:

Mono-Genitaal: Vrouwelijk. Mannelijk.

        ENGEL    Door Jullie te scheppen,

heeft de Lieve Heer

de Scheppingskiemen der Verandering

doen ontwaken.

In Jullie begon het Virus van de Tijd!

        PRIOR    Door ons te maken heeft God blijkbaar een ontwikkelingsmogelijkheid in werking gezet voor verandering, toeval, vooruitgang.

        ENGEL    Jullie Denken.

Jullie hebben Verbeeldingskracht.

Jullie Ontdekken, Trekken en onderwijl:

        PRIOR    Toen het menselijk ras zich begon te ontwikkelen, begon alles te schuiven. Voor 't eerst merkbaar aan bevingen in de Hemel.

       BELIZE    Aardbevingen.

        PRIOR    Hemelbevingen.

       BELIZE    Dus de menselijke ontwikkeling...

        PRIOR    Migratie. Wetenschap. Vooruitgang.

       BELIZE    ... doet de Hemel beven.

        ENGEL    Elke dag als Jullie wakker worden

Beeft het Paradijs op zijn grondvesten.

Wij niet meer zijn dan Jullie Droom.

Vooruitgang! Beweging!

Een schok voor Hem:

       BELIZE    God.

        ENGEL    Uitgekeken op Zijn Engelen,

Behekst door 't Mensdom,

Ging hij Reizen maken

In Dodelijke Navolging

van Jullie, Zijn laatste creatie.

Hij ging op reis. Waarheen, waarheen?

Beving na beving, Hij was er nooit.

Kille Kuisheid en Desorganisatie:

Libido-verlies, Protomaterie-tekort:

Wij, zijn Helpers, wat kunnen wij?

Toen: 18 april 1906

Op Die Dag:

        PRIOR    De Grote Aardbeving van San Francisco.

        ENGEL    Op Die Dag:

Is Onze Geliefde,

Met de Miljoenen onuitspreekbare Namen,

Koning van het Universum:

Vertrokken.

        PRIOR    Afgedankt.

        ENGEL    Kwam niet terug.

Gegriefd, verstoten, wachten Wij,

bevend, in rouw gehuld en al vervallen

Door gemis aan Hem.

                        HOEST.

       BELIZE    Afgedankt.

        PRIOR    Ja.

       BELIZE    Ik ruik een motief.

ZINGT.

The man that got away...²

PRIOR    Is mij ook gebeurd: Louis.

Ook als ie nu terugkwam, zou ik...

                        HAALT ZIJN SCHOUDERS OP.

       BELIZE    Luister naar je vriendin.

Het wordt tijd dat je hem loslaat.

        PRIOR    Die engelen denken er anders over, zij vinden... dat het uit de hand gelopen is. Het gaat ten koste van teveel, zeggen zij. Wij moeten halt houden en terug.

       BELIZE    Zo zit de wereld niet in elkaar, Prior. Hij draait enkel vooruit.

        PRIOR    Maar vooruit waarheen?

        ENGEL    Gaten vallen in het weefsel van de hemel.

Bezorgde vingers wijzen

Op de rafels van het blauw.

Eer het bloed zal koken

En de huid verschroeit

Komt de Geheime catastrofe:

Eer het Leven op Aarde ophoudt

Zal het lange tijd

Volledig onverdraaglijk zijn.

                        HOEST.

Jullie hebben Hem verdreven!

Stop met Bewegen!

        PRIOR            KALM, DOODSBENAUWD

                 Stop met bewegen.

        ENGEL    Vermeng U Niet, Trouw Niet Gemengd:

Laat Diepe Wortels Groeien:

Zoek Niet Buiten Aarde's Afgrond,

Zoek Niet Binnen Aarde's Kernen.

Keten u vast!

Er is Geen Nieuw Jerusalem

Buiten de Grond Waarop U Staat!

Keer terug. Maak ongedaan.

Tot Hij weer terugkeert.

        PRIOR    Hee. Hee. Engel of droom, wat je ook bent...

       BELIZE    Het is een droom, schat...

        PRIOR    Ik begrijp deze visitatie niet. Ik begrijp niet wat je van me wilt. Ik ben geen profeet, ik ben een zieke man, eenzaam, ik...

Wat ben jij? Kom je me redden of vernietigen? 'Stop Beweging.' Dat wil je. Geef antwoord! Wil je me dood hebben?

                        PAUZE. PRIOR EN DE ENGEL KIJKEN ELKAAR AAN.

        ENGEL    Ja. Nee. Nee.

                        HOEST.

Ja.

Dit staat niet in de Tekst. Afwijkingen...

niet toegestaan.

                        PAKT HET BOEK OP.

        PRIOR    Ik. Eis. Dat jij weggaat. Ik ben geïnfekteerd en opgefokt en dr wordt met me gedaan en over me gelopen: het zit me tot hier. Heb je alles gehad, krijg je zo'n maffe incompetente engel op je dak, iemand die... Laat me met rust.

        ENGEL            LANDT VLAK VOOR PRIOR.

                 Je kunt je Roeping niet Ontlopen, Jonah.

Verstop je híer - dáar sta ik voor je.

Ik ik ik ik blijf

Wachten op jou.

                        RAAKT HEM TEDER AAN, KEERT HEM OM EN WIEGT HEM MET HAAR ARM.

                 Uit jouw bloedend hart

Druppelt Leven in een Universum van Wonden.

                        DRUKT HET BOEK TEGEN PRIOR'S BORST. SAMEN MAKEN ZE IETS ONZEGGELIJKS DOOR, VREUGDEVOL EN PIJNLIJK IN GELIJKE MATE. DAN KLINKT EEN ANGSTAANJAGEND GELUID. ZE ZET PRIOR ZACHTJES EN LIEFDEVOL WEER OP DE GROND.

                 Werktuig van het boek.

In jouw bloed

Schrijven wij,

Stilstand.

The End.

                        STIJGT OP IN GOLVEN VAN MUZIEK WAARBIJ ZIJ HET BOEK OPHOUDT. DE SLAAPKAMER VERDWIJNT. PRIOR STAAT OP, DOET ZIJN BUITENKLEREN AAN EN GAAT WEER NAAST BELIZE STAAN, OP DE STOEP VAN HET ROUWCENTRUM.

       BELIZE    Je bent te lang alleen geweest.

        PRIOR    Ik had nogal veel keus. Alles overkomt me.

       BELIZE    Dit is... erger dan gewoon gek, het is - anti-migratie, anti-gemengd huwelijk - gewoon slecht. Sommigen van ons hebben niet gekozen voor migratie. Hoor je wat ik zeg...

        PRIOR            VALT IN DE REDE.

                 Erg overdreven, je zo beledigd te voelen. Ik heb die onzin niet bedacht, ik werd erdoor bezocht...

       BELIZE            INTERRUMPEERT BIJ 'BELEDIGD'.

                 Het is wel beledigend en anders monumentaal maf. En bezócht? Door wie? Je bent het zelf. Wie anders?

        PRIOR    Iets anders.

       BELIZE    Dat is gek.

        PRIOR    Dan ben ik gek.

       BELIZE    Nee, jij bent...

        PRIOR    Dan was het een engel.

       BELIZE    Het was geen...

        PRIOR    Dan ben ik gek. De hele wereld is gek, dus waarom ik niet? Het is 1986 en dr heerst pest, de helft van mijn vrienden is dood en ik ben nog maar eenendertig en godverdomme elke morgen als ik wakker word denk ik dat Louis naast me ligt en dan duurt het minuten voor ik in de gaten heb dat ik alleen ben, dus ja, misschien begin ik te flippen.

       BELIZE            BOOS

                 Liever niet. Godverdomme niet flippen.

Dit is geen dementie. En het is niet echt. Jij bent het zelf, Prior, je angst voor de toekomst, je tijd raakt op. Je wilt zo graag terug in de tijd dat je die engel hebt bedacht, een kosmische reactionair.

Maar dr is geen engel. Hoor je me?

Ik kan alles hebben maar niet wat er nu met jou gebeurt.

        PRIOR    Misschien ben ik een profeet. Misschien al onze vrienden die doodgaan. Misschien hebben we het virus van de profetie opgelopen. Wees toch stil. Berust. Misschien heeft de wereld God uit de Hemel verjaagd en zo de gramschap van de engelen gewekt.

        ENGEL    Fluister in het oor der Wereld, Profeet,

Meng het rood in het tij van zijn dromen,

En schrijf met bloed uw woorden

aan de einder van zijn slaap.

        PRIOR    Ik geloof dat ik het einde der dingen heb gezien. En nu ik het gezien heb, word ik blind, zo gaat het bij profeten. Voor mij zit er wel wat in.

        ENGEL    Voor dit tijdperk van wetteloosheid:

een nieuwe wet!

        PRIOR    En als ik de hemel haat is mijn enige verweer: weglopen.

        ENGEL    Geopenbaard op deze nacht, deze stille nacht uit de Hemel, o Profeet, aan U.

[PERESTROIKA]

DERDE BEDRIJF:

BORBORYGMI³

(Kronkelende feiten gaan hersenkronkels te boven)

februari 1986

III - 1

EEN WEEK LATER. ROY IN ZIJN ZIEKENHUISKAMER. DE PIJN IN ZIJN BINNENSTE IS NU CONSTANT EN WORDT STEEDS ERGER. HIJ IS AAN 'T BELLEN MET EEN INGEWIKKELDER TOESTEL DAN IN DE VORIGE SCÈNE.

          ROY    Geen stukken, geen stukken, ben je soms doof, ik zeg ik heb geen stukken voor die stomme kutcommissie, zo doe ik dat niet, ik...

                        KRIJGT EEN ONGELOOFLIJK GEMENE SCHEUT IN DE BUIK, VERREKT VAN DE PIJN. HIJ HOUDT DE HOORN WEG, ZIJN GEZICHT VERTREKT IN EEN VRESELIJKE GRIMAS, HIJ ROLT ZICH OP IN EEN BAL EN ONTROLT ZICH WEER, DIT ALLES ZONDER EEN KIK TE GEVEN.

                        ETHEL ROSENBERG KOMT OP MET HOED OP EN JAS AAN, LOOPT NAAR DE STOEL BIJ HET BED, GAAT ZITTEN EN KIJKT ROY ZWIJGEND AAN. HIJ ZIET HAAR BINNENKOMEN EN ONDERBREEKT ZIJN TELEFOONGESPREK. HIJ HOUDT ZIJN OGEN NIET VAN HAAR AF.

Die aantekeningen waren verloren gegaan. Verloren gegaan. Bij een brand. Waterschade ik kan trouwens...

                        BELIZE KOMT BINNEN MET EEN BLAD PILLEN. TEGEN BELIZE:

                 Ik heb vandaag vijftien keer gekotst. Geteld!

                        PAUZE. TEGEN ETHEL ROSENBERG:

Wat zit jij nou te kijken?

                        TEGEN BELIZE:

                 Vijftien keer.

                        IN DE TELEFOON:

                 Jaah?

       BELIZE    Ophangen, dat gesprek. Ik moet die pillen naar binnen zien...

          ROY            IN DE TELEFOON:

                 Dat Limo-incident? Kristemezielen, heb ik al twee keer vrijspraak voor gehad. Willen ze me dáármee doodtreiteren? 'k Heb wel eens wat uitgespookt maar nooit iemand naar de andere wereld geholpen.

                        TEGEN ETHEL ROSENBERG:

                 Zeker persoon uitgezonderd. Maar jij had het verdiend.

                        TEGEN BELIZE:

                 Sodemieter op, afzuigkap.

                        WEER IN DE TELEFOON:

                 Rekken. Het kan niet beginnen morgen als wij niet komen dus komen we niet. Ik betaal die ouwe tang wel terug. Ik moet een...

       BELIZE    Neerleggen die telefoon.

          ROY    Fuck off Moeder Theresa, dit gaat over leven en dood.

       BELIZE    Leg neer die...

          ROY            SNAAIT HET PILLENBEKERTJE VAN HET BLAD EN GOOIT DE PILLEN OP DE GROND. MET EEN KLAP LEGT HIJ DE HOORN OP DE HAAK. HIJ SCHUIFT DE TELEFOON WEG.

Raak die telefoon aan en ik ga bijten. En ik heb rabiës. Vanaf nu zorg ik zelf voor m'n pillen. Ik heb al laten weten dat ze die zuurtjes mogen uitdelen aan die losers in de hal.

       BELIZE    Je eigen pillen.

          ROY    Geen fop-spul. Klein vogeltje kwam me waarschuwen. Stelletje gieren...

                        WEER EEN HEVIGE PIJNSCHEUT. DEZE KEER  KREUNT HIJ.

                 Godsodeju die scheuten. Nou begrijp ik waarom vrouwen eens in de zoveel tijd...

                        WEER EEN ZWARE SCHEUT. ETHEL ROSENBERG LACHT.

                 Toch leuk dat ik dr aan het lachen krijg.

                        PIJN WORDT IETS MINDER. HIJ WORDT KALMER.

                 Ik vertrouw dit ziekenhuis niet. 't Zou me niks verbazen als die pillen in het souterrain gedraaid worden door dat kutwijf van Carter. Leeft die nog, eigenlijk? Hee Ethel? Heb je dr al gezien bij jou boven?

Vooral niet tegen me praten. Denkt dat ze hier zit - als dodenwacht of zo.

       BELIZE    Tegen wie praat je?

          ROY    Zelf-medicatie.

       BELIZE    Waarmee?

          ROY            PROBEERT ZICH TE HERINNEREN.

Akido...

       BELIZE    Azidothymedine?

          ROY    Gezundheit.

GOOIT EN SLEUTELBOSJE BAAR BELIZE.

       BELIZE    AZT? Heb je...?

                        DOET DE KOELBOX VAN SLOT. DE BOX IS RIJKELIJK GEVULD MET FLESJES PILLEN.

          ROY    Twintig karaat elixer vitae.

Geef hier die sleutels.

       BELIZE    Een-nul.

          ROY    Home run.

       BELIZE    Kan je een leven mee toe.

Dr zijn nog geen dertig mensen in het land die dit krijgen.

          ROY    En nou nog geen eenendertig.

       BELIZE    En zeker honderdduizend die het nodig hebben.

Moet je dat zien. De duivel schijt weer op de grote hoop. Niet eerlijk, toch?

          ROY    Is 't leven ook niet, zei Jimmy Carter. Dus douw die bruine kijkers van je terug in hun kassen, schat. Mij stoort het niet, hoor, dat het goede der aarde ongelijk verdeeld is. Blijkt uit de geschiedenis die ik niet heb geschreven maar waarin ik, dacht ik, een voetnoot ben. Maar jij bent een verpleegster, dus inpakken en wegwezen.

       BELIZE    Dat slik je in geen vijftig jaar.

                        PAUZE

                 Ik wil dr een paar.

          ROY    Is strafbaar.

       BELIZE    Tien flesjes.

          ROY    Ik geef je aan.

       BELIZE    Er is verpleegtekort. Ik zit in de bond. Het is menens.

Ik heb vrienden. Die hebben het heel hard nodig.

          ROY    Mooi van je, hoor. Maar nee.

       BELIZE            VERBAASD, NIET OP ZIJN HOEDE:

Waarom?

                        PAUZE

          ROY    Omdat ik over m'n nek ga van jou. 'Waarom?' Straks ga je op je knieën liggen. 'Waarom?' Jij en je vrienden komen me m'n neus uit, daarom! 'Geef mij wat!' Of je dr godverdomme recht op hebt. Was ik weer te aardig. Krijg ik de rekening.

       BELIZE    Rekeningen betaal jij toch nooit, lees ik in de krant.

          ROY    Niemand heeft harder gewerkt dan ik. Je beloning: beroofd in een...

       BELIZE    Ja, het zijn zware tijden.

          ROY    Zeg dat wel als jij komt zeuren over eerlijkheid.

                        TEGEN ETHEL

                 Toen ik nog goed was durfden ze niet naar me te wijzen en op m'n sterfbed flikken ze dit.

                        PROPT HET PAPIERWERK IN ZIJN VUISTEN.

                 Nou durven ze...

TEGEN BELIZE

Is dat eerlijk? Tegen een terminale...

                        EEN VERSCHRIKKELIJK HARDE HEVIGE PIJNSCHEUT, HIJ KRIMPT IN ELKAAR.

                 Kut! Wat zei ik? God, ik onthou niks meer... Ja: terminaal.

Godverdekut terminaal.

       BELIZE    Wat wil je, medelijden?

          ROY            EEN MOMENT, DAN:

                 Ik krijg die sleutels terug en dan opgesodemieterd met die banane-reet.

       BELIZE    Pardon?

          ROY    Sodemieter op met je kwattakut, afgeragde kruiperige kiwi-flikker.

       BELIZE            IS AL EERDER INGEVALLEN MET:

                 Gaan we grof worden, stomme inhalige varkenspoot, mongoloïde pijporgel.

          ROY    Mulat. Nikker. Slaaf. Aap.

       BELIZE    Smous.

          ROY    Eindelijk praat ze!

       BELIZE    Inhalige smous.

          ROY    Nu mag je een flesje pakken. Maar: eentje.

                        BELIZE GOOIT DE SLEUTELS NAAR ROY, KEIHARD. ROY VANGT ZE. BELIZE PAKT EEN FLESJE PILLEN, DAN NOG EEN EN NOG EEN EN GAAT AF.

ZODRA BELIZE DE KAMER UIT IS WORDT ROY GETEISTERD DOOR EEN SERIE PIJNSCHEUTEN DIE HIJ HAD WETEN TE BEDWINGEN.

                 God, ik dacht dat het nooit ophield.

                        TEGEN ETHEL

                 Kan jou 't schelen? Blijf je hier de hele nacht?

        ETHEL    Tot morgenochtend.

          ROY    Ja ja. Als de haan kraait, moet je terug in de fles.

        ETHEL    Nee, hoor. De trein van 7.05 uur naar Yonkers.

          ROY    Wat moet je in Yonkers?

        ETHEL    De hearings van het royementscomité. Waar zit je nou de hele week al over te rebbelen? Daar moet ik bij zijn!

          ROY    Jij komt daar niet binnen. Een veroordeelde geëxecuteerde verraadster.

        ETHEL    Ik loop gewoon door de muur.

                        BEGINT TE LACHEN. ROY LACHT MEE.

          ROY    Eng spook! Vileine vampier!

                        ROY PAKT DE TELEFOON OP, DRUKT EEN AANTAL TOETSEN EN LEGT DE HOORN MISMOEDIG TERUG.

                 Ben je ziek in Amerika, wor je uit de parade geschopt, Ethel. Amerikanen kunnen niks met zieken. Kijk Reagan. Zo gezond. Is niet menselijk meer. Krijgt een kogel in zijn bast - twee dagen later zit ie met zijn pyjama nog aan op zijn  paard in de West. Wie doet het hem na?

III - 2

LATER DEZELFDE DAG. HET DIORAMA IN DE DIORAMAZAAL VAN HET BEZOEKERSCENTRUM BEVINDT ZICH OP EEN KLEIN TONEELTJE. DE GORDIJNEN ZIJN DICHT. HARPER ZIT IN EEN VAN DE MAKKELIJKE STOELEN VOOR HET PUBLIEK. ZE HEEFT HETZELFDE AAN ALS IN HAAR VORIGE SCÈNE. OM HAAR HEEN STAAT ZAKKEN CHIPS, M&M EN BLIKJES MINERAALWATER. HANNAH EN PRIOR OP.

       HANNAH    Hier is het diorama.

                        TEGEN HARPER

                 Ik dacht dat we afgesproken hadden dat jij niet...

                        TEGEN PRIOR

                 Kijken of ik de boel aan de praat krijg.

                        GAAT AF. PRIOR GAAT ZITTEN. HET LICHT IN DE RUIMTE DIMT. EEN STEM SPREEKT VIA DE BAND:

         STEM    Welkom in de dioramazaal van het Bezoekers-centrum van de Mormonen. Over enkele ogenblikken begint onze voorstelling en wij hopen dat hij u speciale boodschap brengt. Wilt u hier niet roken, niet drinken en geen etenswaar nuttigen?

                        EEN KLINGEL

                 Welkom in de dioramazaal van het...

                        DE BANDSNELHEID WORDT ENORM OPGEVOERD EN VERVOLGENS ZO VERTRAAGD DAT DE STEM NIET MEER VERSTAANBAAR IS. MIDDENIN DE TEKST KOMT DE BAND TOT STILSTAND MET EEN NIET VEEL GOEDS BELOVENDE AKELIGE METALIGE TIK.

       HARPER    Dr is iets mis met de apparatuur.

                        HARPER TREKT EEN ZAK DORITO'S OPEN EN BIEDT PRIOR AAN.

        PRIOR    Je mag hier niet eten...

       HARPER    Ik wel. Ik woon hier. Kennen wij elkaar niet?

        PRIOR    Nee, ik dacht van niet. Woon jij hier?

       HARPER    Een gezinnetje van etalage-poppen. Dat is het diorama. Wacht maar tot het gordijn opengaat. De grote vaderpop, de leider, lijkt op mijn man, Joe. Als ze op een knop drukken begint hij te praten. Volstrekte flauwekul wat ie zegt maar zijn stem klinkt overtuigend. Ongelooflijk, zoals ie op 'm lijkt.

        PRIOR    Ben jij mormoon?

HARPER    Demoon.

        PRIOR    Sorry?

       HARPER    Demoon. Zegmaar een gevallen mormoon. Afvallig. Een afvalprodukt. Huisvuil.

        PRIOR    Geloof jij in engelen. In de Engel Mormon?

       HARPER    Moroni. De Engel Moroni. Moet je m'n schoonmoeder eens vragen, als je weggaat - dat enge mens aan de balie - waarom ze zich Mormonen noemen terwijl die engel Moroni heet. Dan is moroon een stuk logischer. Jij bent geen mormoon.

        PRIOR    Nee, ik...

       HARPER    Gewoon... gek van verdriet.

        PRIOR    Nee hoor. Ik liep hier rond en...

       HARPER    We krijgen hier veel mensen die gek zijn van verdriet. Onze specialiteit.

        PRIOR    Ik ben niet gek van iets... Ik doe een onderzoek.

       HARPER    Naar mormonen?

        PRIOR    Naar... engelen. Ik ben eh... engeloloog.

       HARPER    Goh, de eerste engeloloog die ik tegenkom.

        PRIOR    Een obscure discipline.

       HARPER    Verbaast me niks. Engelologie. Vooral het veldwerk lijkt me erg radikaal. Als je een engel wil zien moet je eerst de pijp uitgaan.

        PRIOR    Eentje... Eentje heb ik er gezien. Een engel. Brak zo door het plafond van m'n slaapkamer.

       HARPER    Ja. Dat soort dingen gebeuren mij ook altijd.

        PRIOR    Ik heb koorts. Ik hoor eigenlijk in bed te liggen maar ik breng het niet op. Je komt me erg bekend voor.

       HARPER    Jij mij ook.

Maar dat kan niet want ik kom nooit buiten. Alleen wel eens hier of in vergelijkbare omstandigheden, alleen, in het donker, wachten op de poppenkast.

                        HET LICHT DIMT IN DE DIORAMAZAAL; DRAMATISCHE MUZIEK; HET DOEK SPLIJT EN DE LICHTEN GLOEIEN AAN OP HET TONEELTJE WAAR EEN KLASSIEK HUIFKAR-TABLEAU STAAT OPGESTELD VOOR EEN GESCHILDERDE ACHTERGROND: EEN MORMOMEN-GEZIN TIJDENS DE GROTE TREK DOOR DE WOESTIJN VAN MISSOURI NAAR SALT LAKE. HET ZIJN HISTORISCHE GEKLEDE ETALAGEPOPPEN: TWEE ZOONS, MOEDER, DOCHTER EN VADER - DAT IS OVERIGENS DE ACTEUR DIE JOE SPEELT.

         STEM            WEER VIA DE BANDRECORDER

In 1847, door vijftienhonderd mijl woest land, door wervelende sneeuwstormen, door uitgedroogde woestijnen, langs verraderlijke indianendorpen, volbracht de eerste karavaan van mormonenwagens de moeizame reis naar het Koninkrijk van God.

       HARPER    Hier, wil je met paprikasmaak...? Hi Joe.

                        HET DIORAMA KOMT TOT LEVEN. GELUID VAN DE HUIFKARREN, HET LARGO VAN DVORAK'S NEGENDE SYMPHONIE. DE POPPEN CALEB EN ORRIN PRATEN NIET, HUN STEM GAAT VIA DE BAND. EEN PINSPOT OP HUN GEZICHT GEEFT AAN WIE ER PRAAT. MET ONBEDOELD GRIEZELIG RESULTAAT. VADER PRAAT ECHT. ALLEEN ZIJN KAAK BEWEEGT.

        CALEB    Vader, ik ben bevreesd.

        VADER    Stil maar, Caleb.

        ORRIN    Er komt geen einde aan die wildernis.

        VADER    Stil, Orrin en Caleb. Wees dapper. Denk aan je moeder en je kleine zusje.

                                                      HARPER           

                 CALEB     Dat proberen we, vader Die hebben geen

We willen dat u trots     tekst, die moeder

op ons bent. We willen      en zus. En zijn

net zo dapper en sterk       gezicht is het

zijn als u.              enige dat beweegt.

                                          Niet echt eerlijk.

        ORRIN    Wanneer komen we aan

in Zion, vader?                      HARPER           

Wanneer is onze grote     Nooit. Jij sterft

exodus volbracht? Al      aan een adderbeet

dat gereis.                  en je broer is

                                         voor de schorpioen.

                 VADER     Gauw, jongens, gauw,                        

dat heeft de Profeet                  PRIOR            

beloofd. De Heer wijst             Sssst...

de weg.

                 CALEB     Is daar veel te eten,       HARPER           

vader? Wordt de           Nee, alleen zand.

woestijn overstroomd                      

met melk en honing?

Is daar water?      Ja, dr is wel een groot

                                      meer maar dat is zout,

                 VADER     De Heer zal voor dat is de grap. Ze

ons zorgen, zoon,       slepen je op handen

dat heeft hij        en voeten door de hel.

altijd gedaan.           En als je aankomt,

                 ORRIN     Nou, altíjd...  is het water niet

                                            drinkbaar. Zout.

                                          Het beloofde land.

                 VADER     Soms stelt hij ons Wat een nep-belofte!

op de proef. Zo doet

hij dat maar...

        CALEB    Lees ons het verhaal voor, vader, het verhaal, het verhaal!

        VADER    Alweer?

                                                      HARPER            

                 ZOONS     Ja! Ja! Het verhaal!  Het verhaal!

Het verhaal! Het           Het verhaal! Het

verhaal over de             verhaal over de

Profeet! Profeet!         profeet! Profeet!

        VADER    Nou jongens, vooruit:

1823, de Profeet, een stoere knaap, was, net als iedereen in zijn tijd, op zoek naar God. En wat waren er een kerken en wat was er een gekrakeel. Maar welke was de goede? Er kan maar Een Echte Kerk zijn. Alle anderen tasten in het duister...

        LOUIS            DUIKT PLOTSELING OP IN HET DIORAMA.

                 Maar hoe is een fundamenteel theocratische godsdienst te rechtvaardigen in een pluralistische democratie, ik bedoel...

          JOE    Ik ben bezig, Louis...

        LOUIS    Maar... Een mormoon? Je bent een... een... een...

          JOE    Mormoon. Ja.

        LOUIS    Maar... je kan geen mormoon zijn! je bent een jurist. Een serieuze jurist!

                                                         JOE              

                 PRIOR     O my god, my god.  De griffier van

Wat... Wat krijgen     de president van het

we nou?          Opperste Gerechtshof is...

       HARPER    Ken je hem?

        PRIOR            SLUIT ZIJN OGEN.

                 Dit zijn koortsvisioenen, dit moeten...

        LOUIS            KIJKT OM ZICH HEEN.

                 God, je mag wel es een groter kantoor, zo op elkaar gepakt hier...

Ik hou niet van sektes.

          JOE    De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen is geen sekte.

        LOUIS    Elk geloof van minder dan tweeduizend jaar oud is een sekte.

                                                         JOE              

                 PRIOR     Wat doet hij hier? Stil even, Louis.

        LOUIS    En sommige mensen vinden dat nog ruim geïnterpreteerd.

        PRIOR    Wie is dat...

       HARPER    Hij? Die slijmbal? Die loopt hier de hele dag in en uit. Ik haat hem. Heeft absoluut niets te maken met het verhaal.

        PRIOR    Kan je dat ding afzetten? Dat... Ik ga weg. Hier kan ik niet...

        LOUIS    Waarom heb je me niet verteld dat je...

          JOE    Vind je 't gek?

        LOUIS    Nee, de meeste mannen waar ik het mee doe, blijken... Ja natuurlijk vind ik het gek! Ik dacht dat jullie ergens helemaal in de West zaten met zoutvlakten en cactussen. Dr zijn hier dingen aan de hand die absoluut niet kloppen.

        PRIOR    Louis...

        LOUIS            HOORT HEM.

                 Heb jij...

          JOE    Wat?

        LOUIS    Ik dacht dat ik... iemand hoorde. Prior.

                        TEGEN JOE

                 We moeten praten.

          JOE    Ik sta te werken.

        LOUIS    Ja kut. Dit is een noodgeval. Kom mee. Nu.

                        LOUIS AF. JOE ZUCHT EN VOLGT HEM.

       HARPER    Hee, die pop is nooit eerder met die slijmbal meegegaan, nog nooit. Straks zien ze dat ie weg is en dan heb ik het gedaan.

                        GAAT NAAR HET TONEEL EN SLUIT DE FELRODE GORDIJNEN, DRAAIT ZICH OM EN ZIET DAT PRIOR HUILT.

                 Niet huilen. Dit is niet de plek voor echte gevoelens. 't Zijn maar verhaaltjes. Hou op.

        PRIOR    Nooit geweten dat gek worden zo'n zwaar werk is.

       HARPER    Je hebt geen idee.

Ga eens ergens anders ongelukkig zijn. Dit is mijn plekje. Hier moet je je maar inhouden.

        PRIOR    Mijn vriend stond hier net, mijn... ex-vriend met een... met jouw man, die... wandelende winkelpop in dat... geval, ik zag hem, ik...

       HARPER    Wat sta je nou te flippen? Ik zei toch dat het niet goed werkt. Ja, dat noemen ze nou de magie van het theater of zo. Luister. Als jij die slijmbal ziet, zeg dat ie Joe... eh, die etalagepop terugbrengt, anders gooien ze me dr uit en dit hier - het is wel niks maar het is echt de enige plek die ik heb. Ik kan niet meer naar Brooklyn.

       HANNAH            KOMT BINNEN.

                 Wat is dat hier allemaal...

                        ZIET PRIOR HUILEN, OBSERVEERT HARPER.

                 Wat heb je met hem gedaan?

       HARPER    Niks! Hij past zich niet aan, hij is gewoon...

                        HANNAH LOOPT NAAR HET DIORAMA, DOET MET EEN RUK HET GORDIJN OPEN.

Nee, wacht, niet doen...

                        DE VADERPOP IS TERUG. NU IS HET EEN ECHTE POP.

                 O.

                        TEGEN PRIOR

                 Kijk, we... hebben het ons maar verbeeld.

       HANNAH    Het is een gunst dat ik hier mag werken, een gunst. En jij maar scènes trappen en kijk eens wat een troep, wat een puinhoop!

       HARPER            LANGS HANNAH HEEN, TEGEN PRIOR

                 De gelijkenis is helemaal weg. Hij is veranderd. Alweer.

       HANNAH            VALT HAAR IN DE REDE.

                 Blijf jij hier eeuwig zitten op die groeiende afvalhoop tot... Tot wanneer eigenlijk?

       HARPER            VALT HAAR IN DE REDE.

Gewoon of ik de stem van Joe hoor. Tandenknarsen doe je ook al in je slaap.

       HANNAH            VALT HAAR IN DE REDE.

Als ik hem meekreeg, ging ik morgen terug naar Salt Lake. Maar ik weet wat mij te doen staat. Als jullie dat ook wisten, zouden we...

       HARPER            VALT HAAR IN DE REDE BIJ: MORGEN.

                 Je kan niet terug naar Salt Lake, je hebt je huis verkocht.

                        TEGEN PRIOR

                 Mijn schoonmoeder! Heeft dr huis verkocht! Dr zoon belt dr op met de mededeling dat ie homo is en wat doet zij? Verkoopt dr huis! En dan zeggen dat ik gek ben!

                        TEGEN HANNAH

                 Je bent nog een grotere zwerfster dan ik.

        PRIOR    Is dit een droom? Ik weet het niet meer.

       HARPER    Hij heeft een engel gezien.

       HANNAH    Dat moet hij weten.

       HARPER    Hij is engeloloog.

        PRIOR    Ga dat nou niet rondkraaien.

                 HANNAH    Als je 't niet              HARPER

echt meent,                 Of het is waar,

hoor je hier niet.           of hij is gek.

        PRIOR    Dit is een bezoekerscentrum. Ik ben een bezoeker.

       HARPER    Dat is ook weer waar.

       HANNAH            TEGEN HARPER

                 Stil!

                        TEGEN PRIOR

                 Alleen serieuze bezoekers. 't Is een serieus geloof.

        PRIOR    Wordt u hier nou voor betaald...?

       HARPER    Ze is vrijwilligster.

        PRIOR    ... want erg gastvrij bent u niet. Ik heb echt een engel gezien.

       HANNAH    Wat moet ik daarmee? Heb ik nog niet genoeg aan m'n kop?

Het Diorama sluit wegens reparatie. De zaal verlaten graag.

                        TEGEN HARPER

                 En ruim die troep op.

                        HANNAH AF. HARPER EN PRIOR KIJKEN ELKAAR AAN.

       HARPER            WIJST NAAR DE MORMONEN-MOEDER

                 Zijn vrouw. Zijn zwijgende vrouw. Zei ze maar wat. Zal niet opwekkend zijn wat ze te zeggen heeft.

        PRIOR    Gevaarlijk hoor: verbeelding.

       HARPER            KIJK NAAR DE VADERPOP.

                 Kan fataal zijn. Kan voor je ogen uit elkaar spatten. Als het waar blijkt. In de eindtijd...

PRIOR & HARPER   ...wordt alles geopenbaard.

                        ZE KIJKEN ELKAAR AAN.

        PRIOR    Gekkenuurtje. Volgens mij... dit slaat op niks. We hebben elkaar nooit gezien maar volgens mij ken je me door en door.

       HARPER    Gekkenuurtje. De staldeur staat wijdopen en alle koeien zijn uit wandelen. Je ziet er beroerd uit. Je hoort thuis in bed te liggen.

        PRIOR    Daar ga ik dood.

       HARPER    Beter in bed dan op straat. Vraag maar na.

Nou, tot ziens.

                        PRIOR AF. HARPER ZIT EVEN ALLEEN, DAN:

                 Bittere Vrouwe van de Vlakte spreek tot mij. Wat ik moet doen?

                        DE MORMOMENMOEDER KIJKT HARPER AAN, DAN STAAT ZE OP EN VERLAAT HET TONEELTJE. MET HAAR HOOFD GEEFT ZE HARPER EEN TEKEN HAAR TE VOLGEN.

                 Ik zit vast. Mijn hart is een anker.

MORMONENMOEDER   Laat het achter. Aan ballast hebben we niks.

                        ZE VERLAAT HET TONEEL. HARPER GAAT WEER EVEN ZITTEN. DAN LOOPT ZE NAAR HET DIORAMA EN GAAT OP DE PLAATS VAN DE MORMONENMOEDER ZITTEN.

       HARPER            TEGEN DE VADERPOP

                 Moet je ons zien. Keurig op een rijtje. De woestijn, de bergen, de negentiende eeuw. Misschien had ik je toen in je kunnen geloven. Waren we misschien nooit naar het oosten gegaan.

MORMONENMOEDER   Kom mee.

                        ZE GAAN AF.

III - 3

OP HET EIND VAN DIEZELFDE MIDDAG. JOE EN LOUIS ZITTEN SCHOUDER AAN SCHOUDER IN DE DUINEN VAN JONES BEACH, EN KIJKEN UIT OVER DE OCEAAN. HET IS KOUD. GELUID VAN ZEE, MEEUWEN EN IN DE VERTE HET VERKEER VAN BELTWAY. ROMANTIEK OP Z'N NEW YORKS. JOE HEEFT HET ERG KOUD. LOUIS HEEFT ALS GEWOONLIJK GEEN NOTIE VAN HET WEER.

          JOE    Louis...?

        LOUIS    Oceaan bij winter. Wow!

          JOE    Woeste zee. Ik bevries. Wat zijn we...

        LOUIS    Zelfs bij sneeuw zie je nichten in de duinen. Niets weerhoudt ons bij onze hoge plicht.

          JOE    Welke plicht?

        LOUIS    De ontdekkingsreis. Over niet in kaart gebracht terrein. Het lichaam van de homoseksuele medeman. Hier, tussen de dwergsparren op Fire Island en op al die andere gewijde plaatsen. Onverschrokken pioniers zijn wij. Net als jouw voorouders.

          JOE    Niet helemaal hetzelfde.

        LOUIS    Velen zijn in het harnas gestorven.

Ik heb heel wat meer rondgeneukt dan hij, waarom is híj ziek? Rechtvaardigheid is zoek. Nou ja, ik wou je dit laten zien.

          JOE    Waarom?

        LOUIS    Zomaar.

                        KORTE PAUZE

          JOE    Ik hou van je.

        LOUIS    Dat doe je niet.

          JOE    Welwaar.

        LOUIS    Nee, dat doe je niet. Je bent nog maar net nicht...

          JOE            ZIT AAN LOUIS' HAAR.

                 Even niet dat zware.

Luister naar de zee.

        LOUIS    Ik kan niet geloven dat jij mormoon bent. Heb je me nooit verteld.

          JOE    Heb je nooit gevraagd.

        LOUIS    Je zei dat je protestant was.

          JOE    Ben ik. In zekere zin.

        LOUIS    Nog meer dingen die je niet verteld hebt? Hoe zit het met dat pikante ondergoed van jou?

          JOE    Een tempeldracht.

        LOUIS    Allejezus, waarvoor is dat?

          JOE    Bescherming. Een tweede huid. Kan ik wel uittrekken als jij wil...

        LOUIS    Een huid kan je niet uittrekken. Je verleden, je geloof, je...

          JOE    Ik ben niet je vijand. Louis.

Ik eh... Ik ben verliefd op je.

Jij en en ik, in de grond zijn we hetzelfde. Wat we willen is hetzelfde.

        LOUIS    Ik wil Prior weer zien.

                        JOE GAAT STAAN, LOOPT EEN STUKJE.

                 Ik mis hem, ik...

          JOE    Wil je terug naar...

        LOUIS    Ik eh... moet hem zien.

                        KORTE PAUZE

                 Wil jij niet... Jij zal toch ook je vrouw weer willen zien.

          JOE    Doe ik al. Aan een stuk door.

                        WIJST NAAR ZIJN HOOFD.

                 Hier. Ik mis ik 'r, vind ik het naar voor dr. Ik... ben bang voor dr.

        LOUIS    Ja.

          JOE    En liever wil ik bij...

        LOUIS    Ik moet. Moet hem zien. Komt op als een luchtbel door een rots, 't duurde even, ik weet niet, die maand in bed en de...

Liefde komt er bij mij niet bij kijken... Past niet in m'n planning. Waar ik kom, wat ik verwacht: liefde blijk ik gewoon over te slaan.

Wat ik wel weet, Joe... Praten over liefde is iets gevaarlijks.

He, kijk niet zo somber.

Gewoon. Ik moet hem zien. Voel je wat ik...

          JOE    Je wil me niet meer zien.

Louis.

Alles. Alles wat je wil. Alles heb ik voor je over. Mijn huid.

                        BEGINT ZIJN KLEREN UIT TE TREKKEN. ALS LOUIS IN DE GATEN HEEFT WAT HIJ DOET, PROBEERT HIJ HEM TEGEN TE HOUDEN.

        LOUIS    Wat doe je nou? Straks worden we gesnapt. Dit is geen naakstrand. In de snerpende wind!

          JOE            IS NU HALF UIT DE KLEREN, DOET HET BOVENSTUK VAN DE TEMPELDRACHT UIT.

                 Huid afgelegd.

Verleden afgelegd. Alles kan ik loslaten. Misschien, misschien ben ik zelfs besmet: wat wij allemaal niet gedaan hebben.

        LOUIS    Nee, je bent...

          JOE    Wil ik niet zijn. Ik wil nu leven. Ik kan wat ik wil. En ik wil met jou zijn.

                        LOUIS BEGINT JOE AAN TE KLEDEN. ONDERWIJL:

                 Jij bent zo'n goeierd, je denkt dat je altijd aardig moet zijn en verantwoordelijk maar het ís niet altijd aardig: dat lieve softe. Je kan daarmee een enorme gewelddadigheid loslaten op mensen. Soms geef je iemand méér als je aan jezelf denkt. Eens over nadenken.

        LOUIS    Zal ik doen. Eens over nadenken.

          JOE    Je zou eens moeten nadenken over... hoe je met mij omgaat. Nee, ik bedoel... Wat voor jou belangrijk is. Nadenken over wat voor jou belangrijk is. Durven.

En dan kom je weer bij mij terug.

III - 4

AVOND VAN DEZELFDE DAG. LOUIS EN JOE BLIJVEN OP.

ROY'S ZIEKENHUISKAMER. ROY SLAAPT. BELIZE KOMT BINNEN MET EEN BLAD EN EEN GLAS WATER EN MAAKT ROY WAKKER.

       BELIZE    Tijd voor je pillen.

          ROY            WORDT WAKKER.

                 Wat? Hoe laat...

Water.

                        BELIZE GEEFT HEM HET GLAS WATER.

                 Bitter.

Moet je kijken. Holst van de nacht.

       BELIZE    Iets nodig?

          ROY    Van hier niet. Van mij mag je alles weer meenemen.

                        ZIET DAT HET BELIZE IS.

                 O...

       BELIZE    Wat?

          ROY    O. De totempaal weer.

Mamma kijk, een schwarze toytenmann.

Schat kom hier, waar was je al die tijd?

       BELIZE    Je bent aan 't trippen, Roy. Morfine. Ze hebben morfine in je infuus gedaan, tegen de... Ben je wakker? Zie je wie ik ben?

          ROY    Ja ja, jij kwam voor mijn mamma, jaren geleden.

Sla je armen om me heen. Gauw. Pers dat kutleven uit mijn body. Okay?

       BELIZE    Eh, nee, niet okay. Je bent stoned, Roy.

          ROY    Sterke zwarte armen pakken mij beet. Diep en eerlijk maar niet te ruw, daal af in mij tot in mijn grondeloze diepte.

       BELIZE    Wie ben ik, Roy?

          ROY    De negernachtwacht, mijn negatief.

Mijn escort naar de onderwereld.

                        DIT IS EEN VOORSTEL:

                 Vooruit.

       BELIZE    Moet ik bij je in bed komen, Roy? Moet ik je vervoeren?

          ROY    Ik sta klaar...

       BELIZE    Kom zo bij je. Wat verlang ik naar jouw grondeloze diepte.

          ROY    Nee, nu! Jezus, ben dr klaar voor.

Die slakkegang van de zwarte man.

Mag ik u wat vragen, heer.

       BELIZE    Heer?

          ROY    Hoe is het? Hierna?

       BELIZE    Hierna...?

          ROY    Na afloop van deze shit?

       BELIZE    Hemel of hel?

                        ROY KIJKT MET GROTE OGEN NAAR BELIZE.

                 Net San Francisco.

          ROY    Gelukkig een stad. Ik was bang... dat het een tuin was. Vind ik wel zo kut.

       BELIZE    Mmmm.

Grote stad. Overwoekerd met onkruid, wel in bloei. Op elke straathoek een ploeg slopers en schuin an de overkant verrijst een stukje revolutiebouw. Overal kapotte ramen als afgebroken tanden in een gebit. Felle windvlagen, striemend zand. Raven cirkelen in de hoge grijze hemel.

          ROY    Jesaja.

       BELIZE    Profetische vogels, Roy.

Bergen rotzooi, maar gehouwen uit robijn, uit zwart lavaglas. En in de wind: wapperende wimpels van diamantkleurig koeiekwijl. En stemhokjes.

          ROY    En toch schijt de duivel op de grote hoop.

       BELIZE    En iedereen in Chanel-pakjes met rode corsages en enorme danspaleizen met muziek en licht, één grote raciale cocktail vol geslachtelijke onduidelijkheid.

                        ROY LACHT ZACHTJES, VINDT HET HEERLIJK.

                 En de goden zijn allemaal creools, of mulat, bruin als de monding der grote rivieren.

                        ROY LACHT WEER.

                 Ras, smaak en 't historisch gegroeide spelen geen rol meer.

En jij bent er niet bij.

          ROY            SCHUDT VAN HARTE 'NEE' MET ZIJN HOOFD.

                 En de hemel?

       BELIZE    Dat was de hemel, Roy.

          ROY    Godverdomme, zeg.

                        ACHTERDOCHTIG, IN DE RATS:

Wie ben jij?

                        KORTE PAUZE

       BELIZE            FLUISTERT.

                 Ik werk voor de KGB.

          ROY            PROBEERT HELDER NA TE DENKEN.

                 Ken ik jou?

       BELIZE    Je negatief.

          ROY    Yeah. Ik ken je. Een niks. Een boertje maar het zit me niet dwars. Een zwart gat dat ik achterlaat.

                        ETHEL KOMT BINNEN.

       BELIZE    Leuk, om met je te praten. Nou lekker slapen, mop. Ik ben maar de schaduw van je graftak.

III - 5

HARPER EN DE MORMONENMOEDER. AVOND. OP BROOKLYN HEIGHTS PROMENADE.

IEDEREEN VAN DE VORIGE TWEE SCÈNES BLIJFT OP HET TONEEL.

       HARPER    Niet erg veilig, hier op straat. Zoveel maffe zwervers.

MORMONENMOEDER   Torens vol vuur. Dit is Aan Gene Zijde.

       HARPER    Manhattan. Was het zwaar, die tocht door de prairie?

MORMONENMOEDER   Je bent niet stom. Dus geen stomme vragen stellen. Vraag iets zinnigs.

       HARPER            NA EEN SECONDE REFLEKTIE:

                 Zoals u de wereld ziet. Hoe verandert de mens?

MORMONENMOEDER   Nou dat heeft te maken met God dus is niet zo leuk.

Met een uitgescheurde duimnagel splijt God de huid open van keel tot buik, priemt dan een enorme vieze hand naar binnen, grijpt de bloederige darmen, ze proberen nog te onglippen maar hij knijpt hard, hij zet door, en rukken en trekken tot je ingewanden eruitgesjord zijn. Een pijn! Van nooit niet geweten. Dan propt ie de boel weer naar binnen, vuil, half in de knoop, opengehaald. En jij kan beginnen met het hechtwerk.

       HARPER    En weer opstaan. En zo rondlopen.

MORMONENMOEDER   En net doen of alles in orde is.

       HARPER    Zo verandert de mens.

                        PRIOR VERSCHIJNT. HIJ IS THUIS. LANGZAAM WIKKELT HIJ DE LAGEN VAN ZIJN ZWARTE PROFETENCOSTUUM AF. HIJ IS ERG ZIEK EN VERDRIETIG.

MORMONENMOEDER   Ik ruik een zoute wind.

       HARPER    Van de oceaan.

MORMONENMOEDER   Een teken dat hij terugkomt. Dan zul je het weten. Dan zal je vuur eten.

                        ZINGT:

Bring back, bring back,

oh bring back my bonnie to me, to me...

       HARPER            VALT IN.

Bring back, bring back,

oh bring back my bonnie to me, to me...

ONDER HUN GEZANG LAAT LOUIS JOE ALLEEN ACHTER OP HET STRAND. TERUG IN MANHATTAN GAAT HIJ NAAR EEN PUBLIEKE TELEFOON, DRAAIT EEN NUMMER. PRIOR IS ALLEEN IN ZIJN SLAAPKAMER. HIJ NEEMT ZIJN PILLEN IN. DE TELEFOON GAAT OVER BIJ PRIOR.

        PRIOR            NEEMT DE TELEFOON OP.

                 Even wachten, ik zit met een mond vol pillen, ik...

LOUIS    Prior? Met Lou.

                        PRIOR SLIKT.

Ik wil langskomen.

[PERESTROIKA]

VIERDE BEDRIJF:

HET LICHAAM VAN JOHN BROWN⁴

februari 1986

IV - 1

EEN DAG LATER. DUBBELE SCÈNE: LOUIS BIBBEREND VAN DE KOU OP EEN BANK IN HET PARK. ROY EN JOE IN ROY'S ZIEKENHUISKAMER. ROY LIGT IN BED AAN ZIJN ONAFSCHEIDELIJKE INFUUS. ZIJN CONDITIE IS SLECHTER. JOE IN EEN STOEL NAAST HEM.

          ROY    Voor toeters en bellen ga je maar naar Kissinger en Schultz maar wil je doordringen tot ziel van het moderne conservatisme, moet je bij mij zijn. Verder heeft iedereen de strijd opgegeven. Iedereen lurkt thee met Nixon en Mao. Walgelijk was dat. Gezien? Bestond je toen al?

          JOE    Zeker wel, ik...

          ROY    Mijn generatie wilde 't weten. Niet bang waren wij om de verpestende dampen uit de onderbuik van de wereld op te snuiven, om diep te duiken in die hellekolk. Wat een nachtmerrie. Ik heb het gezien. Mijn leven lang was ik zoekende naar het absolute dieptepunt. Ik vond het: mythologische proporties. Hoe tragisch is het leven, honds, kort. Hoe slecht zijn de mensen. De onderlaag schijnt door alles heen. De rest is ijdelheid. 

Ik begrijp de wereld niet meer.

                        HOEST.

                 Als ik doodga zeggen ze: hij deed het voor de krantekoppen en de knikkers. Nooit ging bij mij om de knikkers. Lef, daar gaat hem om.  Recht op je doel af. Jij: goed onthouden.

          JOE    Doe ik, Roy.

Ik was bang dat je me niet wilde zien. Als je me al zou vergeven. Dat ik je liet vallen.

          ROY    Vergiffenis.

Die dame gezien die hier rondscharrelt, zo'n propje, stom mens... hoedje. Zij... Jezus jongen. Nee, nu is ze weg, ze volgt de hearings. Vals wijf.

          JOE    Wie dan?

          ROY    Heeft jouw vader jou zijn zegen gegeven voor hij stierf?

          JOE    Zijn zegen?

          ROY    Yeah.

          JOE    Nee.

          ROY    Had ie moeten doen. Het leven. Horen ze te zegenen. Het leven.

                        ROY BEDUIDT JOE DAT HIJ DICHTERBIJ MOET KOMEN EN MOET KNIELEN. HIJ LEGT ZIJN HAND OP JOE'S VOORHOOFD. JOE STEUNT MET ZIJN HOOFD OP ROY'S HAND. BEIDEN SLUITEN HUN OGEN EN GENIETEN ER EVEN VAN.

          JOE    Roy, ik... Ik moet het met je hebben over...

          ROY    Ssshah. Schlemiel. Gaat ie de magie versjteren.

                        TREKT ZIJN HAND TERUG.

                 Een broche.⁵ Je hoeft me niet eens te belazeren zoals hoe-heet-ie in de Bijbel?

          JOE    Jacob.⁶

          ROY    Die bedoel ik. Een kaal onderdeurtje maar een keiharde klootzak die met zijn jatten het eerstgeboorterecht wegsnaaide.⁷

Die vader van Jacob... Hoe heette die goser?

JOE    Isaac

          ROY    Yeah. Het offer. De lul.

Mijn moeder las die verhalen voor.

Zie je dat litteken op mijn neus? Ik was drie maanden en ik had daar een raar botje. Mijn moeder liet het wegzagen, operatief. Eerst zeiden ze: hij is te jong voor een operatie. Het zou vanzelf weggaan. Maar zij stond erop. Ze wou me harden, denk ik. 't Heeft gewerkt.

Ik ben een taaie. Gaat niet vanzelf... Mij onderuit halen...

        PRIOR            KOMT BINNEN EN GAAT OP DE BANK ZITTEN, ZO VER MOGELIJK WEG VAN LOUIS.

                 Dit wordt nog veel erger dan ik me voorgesteld heb.

        LOUIS    Hi.

        PRIOR    Zo, slijmbal.

        LOUIS    Ga nou geen energie verliezen door op mij in te hakken, okay? Doe ik zelf wel.

        PRIOR    Ik zie nergens wonden.

        LOUIS    Van binnen.

        PRIOR    Wat zeg je dat weer prachtig. Wonden van binnen. Maak je niks wijs, Louis.

Okay. Jij hebt dit gearrangeerd. Zeg het maar.

        LOUIS    Ik ben zo blij je te zien. Ik miste je.

        PRIOR    Kom op.

        LOUIS    Dacht... misschien kunnen we het uitpraten.

        PRIOR    Uitpraten.

        LOUIS    Ja. Maar...

        PRIOR    Aha. Maar.

        LOUIS    Maar je hoeft niet zo vijandig te doen. Krijg ik geen credits als ik een oplossing probeer te zoeken?

Misschien is het ook onvergeeflijk wat ik gedaan heb...

        PRIOR    Precies.

        LOUIS    Maar. Ik probeer m'n verantwoordelijkheid te nemen. Prior. Maar het houdt een keer op. Er zijn grenzen. En jij moet redelijk zijn.

Waarom ben je zo uitgedost?

                        KORTE PAUZE

        PRIOR    Je had het over redelijk.

        LOUIS    Ik heb zwaar nagedacht. Ja, ik heb het verpest. Duidelijk. Maar misschien heb jij het ook wel verpest. Nooit heb jij vertrouwen in mij gehad. Nooit gaf je mij een kans om houvast te vinden, nooit echt. Altijd meteen in de aanval en zelf in de slachtofferrol. Passief. Afhankelijk. En volgens mij bepalen mensen toch zelf hoe ze omgaan met...

        PRIOR    Je wilt terugkomen. Waarom?

        LOUIS    Ik zei niet dat ik...

                        PAUZE

        PRIOR    O.

Nee, is zo.

        LOUIS            ZACHTJES, HAAST SMEKEND:

                 Kan ik niet. Weer intrekken, helemaal opnieuw beginnen. Het zou weer net zo zijn.

                        KORTE PAUZE

        PRIOR    Heb je een nieuwe vriend?

        LOUIS    Wat? Nee.

        PRIOR    Wel.

        LOUIS    Nietwaar! Nou ja, wel eens een eh... Dat is een... scharrel. Hoe weet jij...

        PRIOR    De eindtijd. Okay: vraag dan eens hoe ik weet dat het een mormoon is.

                        PAUZE. LOUIS KIJKT VERBAASD.

Is het een mormoon?

                        KORTE PAUZE

                 Wel godverdomme. Vraag hoe ik dat weet.

        LOUIS    Hoe?

        PRIOR    Lul. Ik ben profeet.

                        WOEDEND

Redelijk? Grenzen? Zeg dat tegen m'n longen, trut, tegen de kaposi, tegen de mist in m'n ogen!

        LOUIS    Prior, ik... heb hem al weer in geen dagen gezien...

        PRIOR    Ik haak af. Er zijn grenzen. Ook bij mij.

                        WIL WEGGAAN, KRIJGT EEN AANVAL VAN BENAUWDHEID, VALT ZWAAR TERUG OP DE BANK. LOUIS WIL NAAR HEM TOE. PRIOR GEBAART HEM WEG TE GAAN. HIJ KIJKT LOUIS AAN.

                 Als jij huilt, heeft het niets kwetsbaars. Je doet alleen of je huilt.

Idem bij de liefde.

          ROY    Nu moet je weg.

          JOE    Ik heb mijn vrouw verlaten.

                        KORTE PAUZE

                 Dat moest ik je vertellen.

          ROY    Moet kunnen.

          JOE    Ik logeer bij iemand. Een ander. Al bijna een maand.

          ROY    Moet kunnen.

          JOE    Bij... een man.

                        PAUZE

          ROY    Een man?

          JOE    Ja.

          ROY    Ben je met een man?

          JOE    Ja, ik...

          ROY            GAAT RECHTOP IN BED ZITTEN EN DOET EEN BEEN UIT BED, NIET AAN DE KANT WAARAAN JOE ZIT.

                 Ik moet...

          JOE    Je... wat, de... eh, toilet of...

          ROY            GAAT STAAN, WANKELEND EN LOOPT WEG BIJ HET BED. HET INFUUS IN ZIJN ARM KOMT STRAK TE STAAN EN TREKT AAN HEM. ROY BEKIJKT HET, HERINNERT ZICH DAT HET DAAR ZAT. DAN TREKT HIJ HET RUSTIG, HAAST ONGEINTERESSEERD UIT ZIJN ARM.

                 Au.

          JOE    Roy, wat doe je...

                        LOOPT NAAR DE DEUR. ROY KIJKT NAAR HET DONKERRODE BLOED DAT LANGS ZIJN ARM LOOPT.

                 Hee, help, help, ik geloof dat ie...

       BELIZE            KOMT BINNEN MET EEN DRAAGBAAR ZUURSTOFAPPARAAT, ZIET ROY.

                 Nee toch!

                        TREKT PLASTIC HANDSCHOENEN AAN EN GAAT NAAR ROY.

          ROY    Sodemieter op jij.

          JOE            OP ROY AF

                 Roy, toe, ga weer in...

          ROY    Stil jij!

Nou moet jij eens goed luisteren

                        JOE KNIKT.

       BELIZE    Pak je...

          ROY    Stil, zei ik.

                        TEGEN JOE

                 Jij gaat naar huis. Naar de vrouw. En al die andere poespas: afgelopen uit.

          JOE    Kan ik niet, Roy. Ik moet...

          ROY            PAKT JOE BIJ ZIJN OVERHEMD DAT ONDER HET BLOED KOMT TE ZITTEN.

Moet? Even goed luisteren. Jij doet wat ik zeg. Of 't zal je berouwen.

En ik wil er nooit meer over horen. Nooit meer.

                        BELIZE OP, LEGT ROY IN BED EN VERBINDT DE INFUUSWOND.

                 Dit... heb ik niet zien aankomen. Jij wordt nog m'n dood.

       BELIZE            TEGEN JOE

                 Trek ergens dat shirt uit en gooi het weg, kom niet in aanraking met het bloed.

          JOE    Waarom? Ik begrijp niet...

          ROY    Weg! Weg! Mijn zegen heb je al... Wat wil je nog meer?

                        VOELT VERWOESTENDE PIJNSCHEUTEN.

       BELIZE            TEGEN JOE

En nou opgesodemieterd.

          JOE    Ik... Roy, toe, ik...

          ROY            UITGEPUT

                 Jij wat? Wil jij blijven om dit aan te zien. Krijg jij ook de tering.

                        JOE AF. BELIZE IS KLAAR MET VERBINDEN.

        PRIOR    Dus die nieuwe vriend van je...

        LOUIS    Hij is niet m'n...

        PRIOR    Nou, waar heb je hem ontmoet?

        LOUIS    In het park. Nee, eerst op werk, hij...

PRIOR    Jurist?

        LOUIS    Jurist.

        PRIOR    Een rose mormoonse jurist.

LOUIS    Ja. Republikeins ook.

        PRIOR    Een rose republikeinse mormoonse jurist.

                        SMALEND

                 Louis...

        LOUIS    Hij is ook een beetje - is dat nou het goeie woord? - ja, ergens ook gevoelig en ik...

        PRIOR    Een gevoelige rose republikeinse jurist.

        LOUIS    Voor de gezelligheid. Kameraadschap.

                        PAUZE

        PRIOR    Kameraadschap. O.

Denk net: erger kan niet of hij vindt er wat op: kameraadschap. Knap hoor. Nee, zou ik niet kunnen aanzien, dat jij vereenzaamde.

Duizenden nichten in New York City met AIDS, bijna allemaal verzorgd door vrienden of... een vaste vriend die niet wegloopt ook al zijn ze verder heen dan ik... so far. Iedereen heeft dat, behalve ik. Ik heb jou. Waarom? Wat is er mis met mij?

                        LOUIS HUILT.

                 Louis?

Heb jij echt wonden van binnen?

        LOUIS    Ik kan niet meer tegen dit soort redenaties.

        PRIOR    Een waslijst van dingen waar je niet tegen kan. Kwetsbaar! Zeg op: wonden: van binnen?

        LOUIS    Ja.

        PRIOR    Kom terug als er iets te zien is. Dat bont-en-blauwe wil ik, Louis, bloed wil ik zien. Heb jij bloed in je aderen? Ik geloof er niks van tot ik het gezien heb. Niet terugkomen voor je wat kan laten zien.

                        AF

          ROY            IN DE RICHTING VAN DE DEUR WAARDOOR JOE AF GING.

                 Alles wat voor mij iets betekent hebben ze van me afgepakt, godverdomme. Bespot en bespogen, m'n hele leven.

       BELIZE    Zitten we eindelijk es in hetzelfde schuitje.

          ROY    Als ik in een schuit zit, zit jij in het vooronder..

Niet te familiair worden, jij.

Hoe heet je wel?

       BELIZE    Norman Arriaga. Voor mijn vrienden Belize dus noem me maar Norman Arriaga.

          ROY    Hee Norman, heb jij al es een advocaat gecharterd?

       BELIZE    Nee Roy. Nooit gecharterd.

          ROY    Neem een advocaat, begin een proces, knap je van op.

Advocaten zijn... de hogepriesters van Amerika. Kennen de woorden waaruit Amerika is opgebouwd. Zo uit de ijle lucht. De balie: het enige schuitje waar ik in wil. Voor ze dát van me afpakken, ben ik de hoek om.

                        KRIJGT EEN AANTAL VRESELIJKE PIJNSCHEUTEN DIE HEM HEFTIG DOEN SCHUDDEN. BELIZE NAAR HEM TOE. ROY PAKT BELIZE BIJ HAAR ARMEN. BELIZE DEINST TERUG MAAR ROY BLIJFT HANGEN. NU SCHUDDEN ZE SAMEN. TIJDENS DEZE AANVAL KOMT ETHEL OP.

Sssshhh. Brand. Blussen.

                        IS NIET WAAR. WEER HEVIGE SCHEUTEN.

                 Here God. Wat een waardeloze manier om de pijp uit te gaan.

BELIZE Here God.

          ROY            ZIET ETHEL.

Kijk, wie we daar weer hebben.

       BELIZE            KIJKT ZOEKEND, ZIET NIEMAND.

                 Wie?

          ROY    Madame Duizend Volt.

Pure horror. Hoe is 't met... de hearings?

       BELIZE    Ik zou bijna meelij met je krijgen.

        ETHEL    Doe maar niet.

          ROY    Precies. Meelij. Zum kotzen.

                        TEGEN BELIZE

                 Jou. Mij.

                        KNIPT MET ZIJN VINGERS.

                 Niets. Samen.

Niemand... heb ik meer. Alleen de doden.

IV - 2

DE VOLGENDE DAG. JOE IN ZIJN KANTOOR IN HET GERECHTSGEBOUW IN BROOKLYN. SOMBER ZIT HIJ ACHTER ZIJN BUREAU, HET HOOFD IN DE HANDEN. PRIOR EN BELIZE VERSCHIJNEN OP DE GANG.

        PRIOR            FLUISTERT.

                 Zijn kamer. Daar.

       BELIZE            FLUISTERT.

                 Het is bezopen.

        PRIOR    Ga dan naar huis, trutje.

       BELIZE    Jij hoort thuis.

        PRIOR    De pot op. Voor spook spelen, dat is m'n nieuwe hobby. Wacht jij maar hier. Ik ga kennis maken met mijn opvolger.

                        STAPT HET KANTOOR VAN JOE BINNEN.

O.

          JOE    Ja, kan ik u...

        PRIOR    Sprekend die pop. Ze heeft gelijk.

          JOE    Wie heeft gelijk?

        PRIOR    Je vrouw.

                        PAUZE

          JOE    Wat?

U kent mijn...

        PRIOR    Nee.

          JOE    Mijn vrouw, zei u.

        PRIOR    Nee hoor.

          JOE    Welwaar.

        PRIOR    Verkeerd verstaan. Ik ben profeet.

          JOE    Wat?

        PRIOR    Profeet profeet ik profetie ik ziener ik zie.

Wat doe jij?

          JOE    Ik ben griffier.

        PRIOR    Hartstikke goed, zeg. Griffier. Heb je een fijne griffel? Dan zou ik maar eens een lijst bijhouden van de harten die je breekt: daar gaat het om per slot - want in de wereld die hierna komt ligt de rekening klaar voor jou en die gabber van je, de hoer van Babylon.

                        PAUZE

Sorry, verkeerde kamer.

                        GAAT DE KAMER UIT, WEER BIJ BELIZE.

                 Het Marlboro type.

       BELIZE    Oooo, gauw kijken...

                        LOOPT JOE'S KAMER BINNEN. JOE, DIE STAAT, IS MET STOMHEID GESLAGEN. BELIZE HERKENT JOE OOK METEEN.

Grote God in de hemel!

          JOE    Wat krijgen we...

De verpleger van Roy. Ik herken u.

       BELIZE    U herkent niks.

          JOE    Van het ziekenhuis. U bent de verpleger van Roy Cohn.

       BELIZE    Niet waar. Ben geen verpleger. Voor jullie lijken wij allemaal op elkaar. Voor ons lijken jullie allemaal op elkaar. Malle wereld waarin wij leven, he. Ciao!

                        AF, WEER BIJ PRIOR

        PRIOR    Eenzame cowboy?

       BELIZE    Homo on the range! Meid, naar huis. Gaan we jou es onderstoppen...

        PRIOR    Mega-macho. Ik voelde me meteen een elfje bij hem. In mijn oren staken madeliefjes nieuwsgierig hun kopje op. Hun knopjes gingen open...

                        JOE KOMT ZIJN KANTOOR UIT.

       BELIZE    Hollen!

          JOE    Wacht eens!

                        SNIJDT ZE DE PAS AF. BELIZE HOUDT ZIJN GEZICHT AFGEWEND EN BEDEKT.

                 Wat is dat voor een spel? Dit is een Federaal Gerechtshof. U zei... iets over mijn vrouw. Wat wilt u... Hoe kent u mijn...

        PRIOR    Ik ben... Niets. Ik ben psychiatrisch patiënt. Hij is mijn broeder.

       BELIZE    Ik ben zijn broeder niet. Ik ben geen br...

        PRIOR    We zijn hier omdat mijn testament aangevochten wordt.  Hoe heet dat, als ze je je testament betwisten?

          JOE    Handelingsbekwaamheid? Maar dit is een hof voor beroepszaken.

        PRIOR    Ik doe een beroep op de hele wereld, het hele universum: een beetje barmhartigheid. Sommige mensen zijn zo inhalig. Alles hebben ze, gezondheid, noem maar op en toch willen ze meer.

          JOE    U sprak over mijn vrouw. Wat ik weten wil, is zij...

        PRIOR    Ga zelf met 'r praten, stieremelker. Zie ik eruit als een relatietherapeut?

O, broedertjelief, snel: medicatie! Ik begin weer wartaal uit te slaan.

BELIZE Pardon, monsieur l'avocat, nous sommes absolument désolées.

PRIOR MAAKT LABIALE SCHEET TEGEN JOE.

                 Gedraag je, chérie, of juffie geeft je met de matteklopper.

                        PRIOR AF. BELIZE LAAT DE VERMOMMENDE SJAAL VALLEN. TEGEN JOE:

Ik zit klem tussen de witte mensen. Mijn probleem.

                        AF

IV - 3

DE VOLGENDE DAG, STORMACHTIG EN KOUD, LAAT IN FEBRUARI. BIJ DE BETHESDA-FONTEIN IN CENTRAL PARK. MOTREGEN. LOUIS ZIT OP EEN BANK IN DE TUNNEL DIE UITKIJKT OP DE FONTEIN. BELIZE KOMT BINNEN MET EEN PARAPLU. ALS ZE BIJ DE BANK KOMT, SLAAT ZE HAAR PARAPLU UIT EN BESPAT ZE LOUIS. VERVOLGENS VOUWT ZE HEM DICHT EN GAAT ZE ZITTEN.

       BELIZE    Mooie engel, he?

        LOUIS    Wat voor engel?

       BELIZE    Op de fontein.

        LOUIS            KIJKT.

                 Bethesda.

       BELIZE    Ter nagedachtenis waarvan staat ze daar? Louis, weet jij vast.

        LOUIS    Gesneuvelden ter zee, Civil War.

       BELIZE    Cicil War. Tuurlijk weet jij dat. Wat weet jij niet?

        LOUIS    Prior vindt dit de leukste plek van het park.

Weet je, ik heb 'm gisteren gezien, Prior.

       BELIZE    Prior is echt in de war.

        LOUIS    Ja, is ie wel in orde? Leek wel... Niet zichzelf hoor, leek wel...

       BELIZE    Gek?

        LOUIS    Heeft ie eh... waanvoorstellingen?

BELIZE With a little help from his friends.

LOUIS    Hee, die jongen waar ik wel eens kom, daar kom ik niet meer hoor. Heeft Prior gewoon niet begrepen. Die denkt meteen...

       BELIZE    O ja. Je nieuwe vlam. 'k Ben samen met Prior naar 't gerechtsgebouw geweest. Even wezen kijken.

        LOUIS    Dat kan je niet maken!

       BELIZE    Dat kunnen wij niet maken? Waarom heb jij mij hier besteld, Louis, ik heb geen tijd voor jou. Jij loopt weg bij je vaste vriend. De volgende dag loop je al in de stad te pronken met je nieuwe vriend. Maar dit...

        LOUIS    Ik loop niet te pronken... Je moet tegen Prior zeggen dat ik...

       BELIZE    Dit is het absolute dieptepunt: in dat gore kleffe nest van jou liggen knoeien met de schandknaap van Roy Cohn.

                        PAUZE

        LOUIS    Zeg dat nog es?

       BELIZE    Maakt het je allemaal niks uit?

        LOUIS    Roy Cohn? Wat krijgen we nou, godverdomme... Ik doe het niet met Roy Cohn's...

       BELIZE    Heeft je schatje je niet verteld, he? Jij en je cowboy houen niet van dat verbale - meer van: laarzen uitschoppen en de koffer in.

LOUIS    Joe Pitt is niet Roy Cohn's... Joe is heel ethisch. Zo conservatief is ie niet... althans niet op die manier... En ik heb hier echt geen zin in.

       BELIZE            MAAKT AANSTALTEN.

                 Tot gauw!

        LOUIS    Kan ik het helpen dat Prior jou heeft ingeruild voor mij.

       BELIZE    Pardon?

        LOUIS    Jij hebt altijd de schurft gehad aan mij. Jij was verliefd op Prior. Dat bleef je toen ie míj tegenkwam en verliefd werd op míj. En nou zit je dit verhaal op te dissen. Ik bedoel maar: hoe weet je... Dat Joe en Roy Cohn...

       BELIZE    Weet ik hoe Roy Cohn bij hem binnenkwam, anaal of verbaal? Ik hoop alleen niet dat Roy's republikeinse kiemen jou te grazen hebben, Louis, want in dat geval ben je er bíj.

        LOUIS    Ik geloof jou niet. Niet Roy Cohn. De allerslechtste mens ever. Is het wel een mens? Jij stopt alles in vakjes: wit/zwart, goed/kwaad. Is iemand republikeins, ligt ie meteen in bed met Roy Cohn. Mensen als jij zullen nooit een enigszins volwassen wereldbeeld ontwikkelen. Jullie denken digitaal. Joe is... Ik zeg maar zo: je mag alles van me denken, maar niet dat ik een maand in bed heb gelegen met een kloon van Roy Cohn. 

Jezus. Ik ben zeiknat en doodongelukkig!

       BELIZE    Klaar?

        LOUIS    En hij... En...

       BELIZE    En hij is griffier bij een republikeinse federale rechter.

Weet je wat het met jou is, Louis? Jij zit zo boordevol shit dat de vliegen hun oren al spitsen als jouw naam valt.

En nou het echte verhaal: ik hou van Prior maar ik ben nooit verliefd op hem geweest. Ik heb een man uptown - en die had ik lang voor jouw zielige gestalte voor mij opdoemde.

        LOUIS    Ik... Ik wist niet dat je...

       BELIZE    Logisch, als je niet de moeite neemt wat te vragen.

Altijd met je hoofd in de wolken, net die engel, te hoog boven de aarde om op een detail in te zoemen. Louis en zijn Grote Ideeën. Voor minder dan Amerika doet ie het niet.

                        KORTE PAUZE

        LOUIS    Nou én? Misschien is het zo. Waar ik van hou dat weet jij niet. Weet je niet.

       BELIZE    Nou, voor mij kan heel Amerika de pot op. Dit land bestaat uit grote ideeën en sprookjes en mensen die op sterven liggen en mensen als jij.

De blanke lul die het volkslied schreef wist wat ie deed. Het woordje 'free' componeerde hij op zo'n hoge noot dat niemand erbij kon. De moord op de vrijheid. Doelbewust.

Kom mee naar kamer 1013 van mijn ziekenhuis. Dat is Amerika. Terminaal, gek en slecht.

                        EEN ROFFELENDE DONDERSLAG.

                 Ik woon in Amerika Louis, dat is erg genoeg. Ik hoef er niet ook nog eens van te houden. Doe jij dat maar. Iedereen moet ergens op vallen.

        LOUIS    Doet iedereen ook.

IV - 4

DEZELFDE DAG. HANNAH OP HET BEZOEKERSCENTRUM. JOE KOMT BINNEN. ZE KIJKEN ELKAAR EVEN AAN.

          JOE    Hoe is 't met haar?

       HANNAH    Niets speciaals.

          JOE    Goed?

       HANNAH    Dát zou speciaal zijn.

Kan ik...

          JOE    Ik kan me niet voorstellen dat jij hier iets kan uitrichten. Ma.

Je had niet moeten komen.

       HANNAH    Dat heb je me perfekt duidelijk gemaakt. Al een maand. Zelfs geen antwoord op een simpel telefoontje.

          JOE    Een telefoontje met jou... is niet simpel.

       HANNAH    Had ik haar wat kunnen vertellen. Het enige wat wij weten is dat jij hokt, ergens op een lekke zolder. Het is hard.

          JOE    Niet zo bedoeld.

       HANNAH    Dat weet je zeker.

          JOE            NA EEN SEKONDE:

                 Ik neem haar mee naar huis.

       HANNAH    Jij denkt dat dat voor haar het beste is. Jij denkt dat ze...

          JOE    Ik eh... weet wat ik doe.

       HANNAH    Volgens mij heb je geen idee. Typerend voor jou. Jij bent de man, jij blijft doorrommelen - maar zij...

          JOE    Dat je man bent, betekent niet...

       HANNAH    Vrouwen hebben het zwaarder. Kijk haar maar.

          JOE            NA EEN SEKONDE, ZACHTJES:

                 En het is belangrijk, dat doorrommelen, ma.  Wat ik nodig heb, is een beetje...

       HANNAH    Sympathie?

                        KORTE PAUZE

                 Als ik het al kon opbrengen: jij zou het meteen afwijzen. Jij wil sympathie? Waarom ben je dan hier gekomen?

          JOE    Is ze?

       HANNAH    Hier is ze niet.

          JOE    Maar... ze is niet in de flat. Ik...

       HANNAH            EEN SEKONDE, DAN:

                 Dan is ze ontvlucht. Gelijk heeft ze.

Heb jij je wel eens afgevraagd waar jij voor gevlucht bent. Wordt wel eens tijd. Niet voor mij. Ik ben lucht. Waarvoor ben je op de vlucht?

          JOE    Moet je ons zien. Gewoon weer terug in Salt Lake. Je hebt de woestijn meegebracht.

                        KORTE PAUZE

                 Ben je... Niet huilen.

       HANNAH    Ik beloof je, als dat ooit gebeurt, zal jij het niet smaken daar getuige van te zijn.

          JOE    Fout van mij. Ik had je niet moeten bellen. Ma. Jij had niet moeten komen. Nog steeds geen idee waarom je gekomen bent.

                        AF. HANNAH GAAT ZITTEN. PRIOR KOMT BINNEN, MET ZONNEBRIL EN HOED.

        PRIOR    Die man van daarnet?

       HANNAH            ZONDER HEM AAN TE KIJKEN.

                 Wij zijn dicht. Wilt u weggaan?

        PRIOR    Uw zoon.

                        HANNAH KIJKT HEM AAN. KORTE PAUZE. PRIOR WIL WEGGAAN.

       HANNAH    Ken u hem. Die man?

                        KORTE PAUZE

                 Hoe weet u dat...

        PRIOR    Mijn ex-vriend, die kent hem. Goed: ik had uw zoon willen waarschuwen voor later, als z'n haar dun wordt, als heupen en onderkinnen komen opzetten - dat uiterst menselijke weet u wel, dat die arme stakker dan niet bang, dik, ongelukkig en vooral alleen achterblijft want Louis kan niet met lichamen omgaan.

       HANNAH            EEN SEKONDE, DAN:

                 Ben u een... een homoseksueel?

        PRIOR    O, druipt het er zo vanaf? Ja. Ik wel. Hoe vindt u dat?

       HANNAH    Ben u nou een eh... typische homoseksueel?

        PRIOR    Ik? Nee. Meer een sterotypische. Maar bedoelt u of ik kapper ben of...

       HANNAH    Bent u kapper?

        PRIOR    Voor u zou het een uitkomst zijn.

Ik ben ziek. Ik ben ziek. Dúur dat het is.

                        BEGINT TE HUILEN.

                 Shit, als ik eenmaal begin kan ik niet meer ophouden. Ik voel me echt vreselijk. Heb ik koorts?

                        BUIGT ZIJN VOORHOOFD NAAR HAAR. ONGEDULDIG:

Heb ik koorts?

       HANNAH            AARZELT, LEGT HAAR HAND OP ZIJN VOORHOOFD.

                 Ja.

        PRIOR    Hoeveel graden?

       HANNAH    Misschien is er een thermometer in de...

        PRIOR    Heel hoog, heel hoog. Kunt u een taxi aanhouden, ik geloof dat ik...

                        GAAT MET EEN PLOF OP DE GROND ZITTEN.

                 Geen paniek, het is erger dan het lijkt, ik eh...

       HANNAH    U moet... Kunt u niet staan... Kijken of iemand u kan...

        PRIOR            LUISTERT NAAR ZIJN LONGEN.

                 Sssshhh.

Echo-adem, dat is...

                        SCHUDT ZIJN HOOFD: NIET BEST.

Ik heb weer overdreven... Dit loopt mis.

                 Breng me naar het ziekenhuis, St Vincent's. Ik bedoel, help me in een taxi naar...

                        KORTE PAUZE. HANNAH AF, KOMT TERUG MET HAAR JAS AAN.

       HANNAH    Kunt u staan?

        PRIOR    U gaat toch niet... Hou een taxi...

       HANNAH    Ik ben klaar hier.

                        HELPT HEM OVEREND.

        PRIOR    Als u mij wou bekeren is dit niet het ideale moment.

                        ONWEER IN DE VERTE.

       HANNAH    Moet je buiten zien. Het wordt aarde-donker.

Dr komt een storm opzetten. We kunnen beter gaan.

                        ZE GAAN AF. HET DONDERT.

IV - 5

DEZELFDE DAG, LAAT IN DE MIDDAG. HARPER STAAT IN EEN IJZIGE MAARTSE WIND BIJ HET RAILING VAN DE PROMENADE VAN BROOKLYN HEIGHTS EN KIJKT NAAR DE RIVIER EN NAAR DE SKYLINE. HET BEGINT TE REGENEN. ZE IS ER NIET OP GEKLEED, ZE LOOPT OP BLOTE VOETEN. JOE OP MET EEN PARAPLU. ZE KIJKEN ELKAAR AAN. DAN DRAAIT HARPER ZICH AF NAAR DE SKYLINE.

       HARPER    Het einde van de wereld is nabij. Hallo bleekgezicht.

Niks beter dan de jagende donderwolken boven Manhattan om de sfeer van het Laatste Oordeel op te roepen.

                        DONDERSLAG

          JOE    Het is ijskoud, begint te regenen. Heb je geen schoenen?

       HARPER    In de rivier gegooid.

Het Laatste Oordeel. Denkt iedereen dat ie gek is, niet alleen ik, gaat iedereen dingen zien. Zieke mannen zien engelen, vrouwen die een huis hebben verkopen dat huis, goedkope etalagepoppen strekken hun houterige benen, zwerven door het land, op zoek naar een bruid.

          JOE    Laten we naar huis gaan.

       HARPER    Waar is dat?

                        WIJST NAAR MANHATTAN.

                 Eilandje kopen? Ze scheien dr mee uit. Voor een paar kralen is het van jou. Brandschade. Afbraakprijzen.

          JOE    Harper.

       HARPER    Joe. Heb je me gemist?

          JOE    Ik... Ik ben teruggekomen.

       HARPER    Dat zie ik.

Daarom wou ik in Brooklyn blijven. Dit uitzicht.

De wereld vergaat niet door water. Hoeveel je ook huilt. Met water wordt het niks. De mensen blijven gewoon drijven.

Laten we naar huis gaan.

Het wordt vuur.

De Grote, de Verschrikkelijke Dag. Eindelijk.

IV - 6

AVOND. PRIOR, EMILY EN HANNAH IN DE EERSTE HULP-KAMER VAN ST VINCENT'S CRISISCENTRUM. EMILY LUISTERT NAAR ZIJN ADEM, HANNAH ZIT ERBIJ OP EEN STOEL.

        EMILY    Zeven pond afgevallen. Zeven pond! Ik ken mensen die een moord doen voor jouw model. Maar jij was aan 't aansterken - en je hebt het weggegooid.

        PRIOR    Gewicht is niet aan de orde. Mijn longen, eh... longontsteking.

        EMILY    We weten niets.

        PRIOR    Wíj niet stomme trut maar ík wel: ik krijg geen lucht.

       HANNAH    Als je je grote mond houdt krijg je meer lucht.

        PRIOR            KIJKT HANNAH AAN, DAN:

                 Dit is de minnaar van mijn ex-minnaars mormonenma.

                        KORTE PAUZE

        EMILY    Bizar, zelfs voor New York.

Doorademen. Niet bewegen. Zo blijven liggen.

                        AF

       HANNAH    Ik moest ook maar es.

        PRIOR    Ik ben niet gek.

       HANNAH    Ik zei niet dat je...

        PRIOR    Ik heb een engel gezien. Dat is gek.

       HANNAH    Nou, het is...

        PRIOR    Gek. Maar ik ben niet gek. Waarom deed ik dat mezelf dan aan? Omdat ik gek ben gemaakt door... uw zoon, door dat gelieg... Omdat ik vanaf dat Zij verscheen, vanaf toen, belaagd word door een ijskoude messcherpe terreur die schreeuwt van: rennen! hollen! Ik hol... zo de grond in. Precies waar Zij zei dat ik zou belanden.

Zo echt leek ze. Wat is er met me gebeurd?

                        KORTE PAUZE

       HANNAH    Je hebt een visioen gehad.

        PRIOR    Een visioen. Dank je wel, Maria Ouspenskaya.

't Is niet zo erg met me dat ik gespaard moet worden uit meelij.

       HANNAH    Ik heb geen meelij. Heb ik nooit.

                        KORTE PAUZE

                 Honderzeventig jaar geleden, dat is gisteren, verscheen een van Gods engelen aan Joseph Smith in upstate New York, niet eens zo ver van hier. Soms krijgen mensen visioenen.

        PRIOR    Maar dat is idioot, dat is...

       HANNAH    Niet beleefd om andermans geloof idioot te noemen.

Hij kon niet verder zolang ie de dingen niet begreep. Onze profeet. Zijn bidden ontstond uit verlangen. De engel ontstond uit zijn bidden. Die engel was echt. Ik geloof dat.

        PRIOR    Ik niet. 't Spijt me wel maar ik vind het walgelijk. Wat u allemaal gelooft.

       HANNAH    Wat geloof ik dan?

        PRIOR    Ik ben een homo. Met AIDS. Ik weet wel wat u van mij...

       HANNAH    Nee, dat weet je niet. Wat er omgaat in mijn hoofd. Niet spekuleren over mij, meneer. Doe ik ook niet over jou.

        PRIOR            EEN SEKONDE, DAN KIJKT HIJ HAAR AAN.

                 Okay.

       HANNAH    Mijn zoon is... Nou, net als jij.

        PRIOR    Homo.

       HANNAH            KNIKT, DAN:

                 Ik was buiten mezelf toen ie het zei, door een wesp gestoken. Ik dacht dat het kwam door zijn...

                        HAALT HAAR SCHOUDERS OP.

        PRIOR    Homoseksualiteit.

       HANNAH    Daar kwam het niet door. Homoseksualiteit: meer iets... onhandigs. Twee kerels met elkaar. Tamelijk onsmakelijk ook - mannen überhaupt vind ik. Lomp, dom. Domheid ga ik van over mijn nek.

        PRIOR    U wijkt wel erg af van de modale mormoon. En het leven is al zo verwarrend.

                        KORTE PAUZE. ZE KIJKEN ELKAAR AAN.

                 U kent de Bijbel, u weet...

       HANNAH    Wel iets, ik...

        PRIOR    Die bijbelse profeten. Hebben die wel eens... een visioen geweigerd?

       HANNAH    Er is een precedent in de Schrift, ja.

        PRIOR    En wat doet God in zo'n geval? Als ze weigeren?

       HANNAH    Dan eh... voert ie ze aan de wallevis.

                        ZE MOETEN ER BEIDEN OM LACHEN. PRIOR RAAKT IN ADEMNOOD.

       HANNAH    Stil blijven liggen. Gaat 't zo weer over.

        PRIOR    Nee. Gaat niet over. Mijn longen krimpen. Dan komt de koorts, ga je ijlen. Dagenlang ijlen, vreselijke pijn, drugs, dan ga je flippen en dan.

Echt. Ik baal ervan. Ik ben bang. Ik maak het niet meer mee.

       HANNAH    Zo moet je niet praten. Verkoop je wat duurder.

        PRIOR    Moet je kijken... wat een horror.

                        LAAT DE KAPOSI-PLEK OP ZIJN ARM ZIEN, DEZELFDE DIE HIJ LOUIS LIET ZIEN IN HET EERSTE BEDRIJF VAN MILLENNIUM.

                 Kijk! Toch niet menselijk meer. Daarvoor loop ik weg. Zou u toch ook doen? Wie niet?

       HANNAH    Gewoon kanker. Anders niet. Wat is er nou menselijker?

        PRIOR    O God, ik hoef niet meer.

                        TOT DE HEMEL

Ik hoef niet meer.

       HANNAH    Een engel is een stukje geloof, met armen en vleugels die je kunnen dragen. Niets om bang voor te zijn. Laat ie je vallen, laat jij hem vallen. Zoek je wat nieuws.

        PRIOR    Ik...

                        STAAT ONGEMAKKELIJK OP, FROMMELT AAN ZIJN KRUIS.

                 O hemel.

       HANNAH    Wat?

        PRIOR    Luister.

                        ONWEER IN DE VERTE

                 Zij weer. O God.

       HANNAH    Maartse buien, dat is 't.

        PRIOR    Nee. Ze komt, voor mij. Had ze al aangekondigd.

Blijf bij me.

       HANNAH    Nee hoor, ik...

        PRIOR    U bent een enorme troost, echt. U geeft me kracht.

       HANNAH    Toen ik vanmorgen mijn bed uitstapte kon ik nauwelijks vermoeden wat me allemaal te wachten stond.

Nou ja, verder heeft niemand me nodig.

        PRIOR    Als ik slaap, wilt u dan opletten?

Ze is in aantocht.

       HANNAH    Echt?

        PRIOR            KNIKT.

                 Uit fatsoensoverwegingen zeg ik niet hoe het werkt maar ik beschik over een onfeilbare barometer voor haar aanwezigheid.

De wijzer slaat uit.

IV - 7

DEZELFDE AVOND. HARPER EN JOE THUIS IN BED. EEN STILTE. DAN:

       HARPER    Als wij het doen. Waarom heb je dan je ogen dicht?

          JOE    Heb ik niet.

       HARPER    Heb je wel, altijd. Zeg maar waarom. Ik weet het al.

          JOE    Waarom moet ik dan...

       HARPER    Dan maak je voorstellingen.

Van mannen.

          JOE    Ja.

       HARPER    Voorstellingen maken, net als ik. Behalve als ik met jou was. Jij was het enige stukje van de echte wereld waar ik niet allergisch voor was.

          JOE    Alsjeblieft. Nee.

       HARPER    Maar dat dacht ik alleen maar: dat ik niet droomde.

                        JOE GAAT ABRUPT RECHTOP ZITTEN, DRAAIT ZIJN RUG NAAR HAAR TOE. DAN BEGINT HIJ ZIJN BROEK AAN TE TREKKEN.

                 God. God. Terug in Brooklyn, terug bij...

          JOE            KIJKT HAAR NIET AAN.

                 Ik ga even weg. Moet nog een paar dingen ophalen.

       HARPER    Kijk naar mij.HIJ DOET HET NIET. HIJ GAAT DOOR MET AANKLEDEN.

                 Kijk naar mij.

Kijk naar mij.

                        LUID:

Hier! Hier kijken naar...

          JOE            KIJKT NAAR HAAR.

Wat?

       HARPER    Wat zie je?

          JOE    Wat ik...?

       HARPER    Wat zie je?

          JOE    Niets, ik...

       HARPER    Dank je wel.

          JOE    Waarvoor?

       HARPER    Voor de waarheid.

          JOE            EEN SEKONDE, DAN:

                 Ik ga. Naar buiten. Gewoon... naar buiten.

                        AF

       HARPER    Dag.

IV - 8

LATER, DIEZELFDE AVOND. LOUIS IN ZIJN FLAT. MET EEN DIK PAK GECOPIEERDE ARTIKELEN. HIJ LEEST. JOE KOMT BINNEN. ZE KIJKEN ELKAAR AAN.

        LOUIS    'Kent u geen fatsoen, mijnheer. Als het erop aan komt? Kent u geen fatsoen?'

Wie heeft dat gezegd?

          JOE    Wie heeft...

        LOUIS    Wie zei: 'Kent u geen...'

          JOE    Ik niet. Ik ben teruggekomen.

Toe, laat me binnen.

        LOUIS    Je bent binnen.

          JOE    Ik heb het heel moeilijk, Louis.

Fijn om je weer te zien.

        LOUIS    Weet je écht niet wie dat zei 'Kent u geen fatsoen?'

          JOE    Wat is er? Waarom ben je...

        LOUIS    Okay. Tweede vraag: Ken jij geen fatsoen?

Raad eens wat ik heb gedaan op deze regenachtige middag?

          JOE    Wat?

        LOUIS    Mijn huiswerk. Research bij de rechtbank. Moet je kijken wat ik hier heb: De uitspraken van rechter Theodore Wilson, Tweede hof van beroep 1981-1984. Dat is de periode Reagan.

          JOE    Eh... Je hebt mijn uitspraken gelezen.

                        KORTE PAUZE

        LOUIS    Jouw uitspraken. Ja.

De archivaris was een nicht. Heerlijk geroddeld. Hij vertelde dat rechter Wilson net zo min auteur was van deze opvattingen als Nixon van Six Crises...

JOE    Of Kennedy van Profiles In Courage.

        LOUIS    Of Reagan van Where's the Rest Of Me?

JOE            WIL DE DINGEN OP EEN RIJTJE HEBBEN, LOOPT IN OP LOUIS.

                 Hee, nu even niet. Ik meen het. Ik kan even geen aanvallen van jou velen en...

                        LOUIS DUWT JOE NOGAL FORS TERZIJDE.

                 Hee!

        LOUIS    Deze pareltjes zijn geschreven door de ghostwriter. En die heet Joe, de oppassende, vlijtige griffier. Ja, toen wilde ik natuurlijk álles lezen.

          JOE    We leven in een vrij land.

        LOUIS    Uh-huh. Meesterlijk vond ik je uitspraak tegen de vrouwen van Staten Island die procedeerden tegen die tandpastafabriek-met-oranje-rook waar kinderen blind van werden....

          JOE    Niet blind. Een tikje geïrriteerd.

        LOUIS    Drie moesten er worden opgenomen. Joe. Bijna briljant hoe jij min of meer satanisch tot de slotsom komt dat die vrouwen ten onrechte procederen op basis van de Wet lucht- en waterbescherming omdat die wet er niet is voor mensen maar uitsluitend voor lucht en water. Onvoorstelbaar!

                        BLADERT DOOR DE DOSSIERS.

                 Kent u geen fatsoen, mijnheer, geen...

          JOE    Mijn opvattingen staan onder kritiek van de koffieboy!

        LOUIS    Maar de aller-allerleukste is deze:

Stephens versus de USA: de soldaat die oneervol ontslag kreeg... wegens homoseksualiteit. Ik begrijp dat die jongen aan het leger bekend had gemaakt dat ie homo was op het moment dat ie dienst nam. Vlak voor de pensioengerechtigde leeftijd werd ie eruit gelazerd. Geen pensioen voor flikkers.

          JOE    Klopt. Hij ging procederen. En hij won. Kreeg zijn pensioen terug. Dus wat zit je nou...

        LOUIS    De eerste keer dat de zaak voorkwam gaven de rechters hem zijn pensioen terug, inderdaad: zij beschikten dat homo's deel uitmaken van een wettige minderheid vallende onder de speciale bescherming van het Veertiende amendement van de Amerikaanse grondwet: gelijke bescherming voor allen.

Ik zie het voor me hoe het nieuws van het gapende gat in het fatsoen aankwam. Toen kwamen dus alle rechters van het Hof van beroep bij elkaar en...

          JOE    ...hebben we de zaak weer in zijn voordeel beslecht.

        LOUIS    Maar maar maar!

Op basis van een onrechtmatige bewijs-uitsluiting. Als koffieboy zijnde begrijp je zulke termen niet, dus dat moest ik opzoeken.

Niet het vonnis hebben ze veranderd, alleen de motivatie van het vonnis. Toch? Het werd hem toegekend om een technisch feitje: het leger wist dat Stephens homo was op het moment dat ie dienst nam. That's it. Daarom won ie. Niet omdat het ongrondwettig is homo's te discrimineren. Want homo's, zo schrijven zij, hebben geen recht op gelijke bescherming onder de wet.

          JOE    Je bent weer behoorlijk melodramatisch bezig, zoals altijd, je...

        LOUIS    Maar dat schreven ze niet zelf. Dat schreef jij. Want rechter Wilson zou de motivatie formuleren maar omdat iedereen weet dat Wilson een potlood niet van een gummetje kan onderscheiden, was het in feite een vertrouwensvotum voor zijn overijverig griffiertje. Het gaat hier immers om een belangrijk stukje legaal potenrammen, toch? Werd jou toevertrouwd. En jij hebt ze niet teleurgesteld.

          JOE    We hebben het over recht, niet over rechtvaardigheid, over macht, niet over de merites van zijn uitoefening, niet over het vormgeven aan een ideaal, dit is...

        LOUIS    Wie zei ook weer: 'Kent u geen fatsoen?'

          JOE    Ik ga weg.

        LOUIS    Dat zou jij niet weten, als macroon?

          JOE            VALT IN DE REDE

                 Ik ga weg... Klootzak, laat me door...

        LOUIS    De beroemdste zin uit de Amerikaanse geschiedenis.

          JOE    Laat me door, Louis.

        LOUIS    'Kent u geen fatsoen, als het erop aan komt, mijnheer, kent u helemaal geen fatsoen?'

          JOE    Ik weet niet wie dat zei! Waarom doe je zo tegen me! Ik hou van je. Ik hou van je. Waarom...

        LOUIS    Joseph Welch. De McCarthy/leger-hearings. Vraag Roy. Die weet 't. Was erbij.

Roy Cohn. Wat ik wil weten is: heb je hem geneukt?

          JOE    Heb ik wat?

        LOUIS    Hoe vaak is die omrubberde lul die ik in mijn mond stak in de mond geweest van de mafste, misselijkste, kwaadaardigste klootzak van het land?

          JOE    Hoef je niet bang voor te zijn laat me erdoor...

                        PROBEERT LOUIS OPZIJ TE DUWEN; LOUIS DUWT MET KRACHT TERUG.

        LOUIS    Heb je hem geneukt, heeft ie je betaald om...

          JOE    Weg!

                        LOUIS GOOIT JOE DE FOTOKOPIEËN IN HET JOE. ZE VLIEGEN ALLE KANTEN OP. JOE GEEFT LOUIS EEN DUW, LOUIS PAKT JOE VAST.

        LOUIS    Tegen me liegen en van me houden? Flikker op, goedkoop stuk...

                        JOE GEEFT LOUIS EEN KEIHARDE DOUW IN DE MAAG, LOUIS GAAT DOOR ZIJN KNIEËN, PROBEERT OP TE STAAN, SLINGERT HEVIG.

                 Hij heeft AIDS. Wist je dat niet eens? Stiekeme reli-kwezel, zeker nooit gechekt of een van jullie...

          JOE    Bek dicht.

                        GEEFT LOUIS WEER EEN STOMP.

        LOUIS    Fascistoide hypokriete gore leugenaar...

                        PROBEERT ROY EEN KLAP TE GEVEN. JOE PROBEERT LOUIS TELKENS TE SLAAN. ALS JOE UITHAALT, KLAMPT LOUIS ZICH AAN HEM VAST. DAN HOUDT LOUIS ZICH NIET MEER STAANDE.

                 Godsode, auw, o...

                        VALT OP DE GROND.

          JOE    Nou is't uit... Nou ist 't uit... Ik...

Hee. Je hebt niks, zeg even. Toe nou...

        LOUIS            BEWEEGT NIET.

                 Ah... Pijn.

          JOE    Heb ik nog nooit gedaan, nog nooit iemand geslagen, ik...

                        LOUIS GAAT ZITTEN. BLOED BIJ ZIJN OOG EN ZIJN MOND.

                 Kan het open? Kan je zien?

        LOUIS    Ik zie bloed.

          JOE    Even een handdoek, ik pak even...

        LOUIS            DUWT JOE WEG.

                 Ik kan je laten opsluiten... Engerd.

Maar niet omdat je me in elkaar geslagen hebt.

          JOE    Ik heb je pijn gedaan. Sorry, Louis, ik heb nog nooit iemand geslagen, ik...

        LOUIS    Ach, hoepel toch op, man. Voor ik echt kwaad word en terugsla.

Ik wil hier gewoon liggen bloeden. Zal me goeddoen.

IV - 9

LATER DIE AVOND. ROY IN EEN BED VOOR ZWARE GEVALLEN, MET MONITOREN EN INFUSEN. ETHEL OP.

          ROY            ZINGT ZACHTJES.

                 John Brown's body lies a-moulderinin the grave,

John Brown's body lies a-moulderinin the grave,

John Brown's body lies a-moulderinin the grave,

His truth is marchin on...

ETHEL    Nou nou nou, wat een pret. Wat is er zo leuk vandaag, Roy?

          ROY    Ik knijp ertussenuit, Ethel. Eindelijk, eindelijk klaar met deze wereld. He, he. Aan deze kant staan al die vijanden van mij te kijken als de kippen naar het onweer, hoe de Almachtige de Zee des Doods splijt en zijn Royboy de Jordaan laat oversteken. Met droge voeten en nog altijd advocaat.

        ETHEL    Nooit 'hei' roepen voor je over de brug bent, Roy.

't Is uit.

          ROY    Uit?

        ETHEL    Ik wou dat je het van mij hoorde.

De commissie heeft zich uitgesproken, Roy, tegen jou.

          ROY    Nee hoor, ze zijn pas twee dagen bezig.

        ETHEL    Hun advies is om je uit de balie te stoten.

          ROY    Het bestuur van de Orde moet zich uitspreken over het advies. Die hebben zeker een week nodig en voor die tijd...

        ETHEL    Het bestuur was er snel bij en heeft zich staande de vergadering uitgesproken. En het advies van de commissie overgenomen.

          ROY    Ik ben...

        ETHEL    Een big shot van de Orde boog zich naar een vriend en zei: 'Eindelijk! Ik had al zesendertig jaar de pik op die ruigpoot.'

          ROY    Ik ben...  Ze...

        ETHEL    Ze hebben gewonnen, Roy. Je bent geen advocaat meer.

          ROY    Maar ben ik dood?

        ETHEL    Nee. Verslagen. Je hebt verloren.

                        PAUZE

                 Ik dacht, ik ga naar je toe, kijken of ik je kan vergeven. Die vreselijke haat jegens jou liet me maar niet los bij mijn hemelvaart. Toen heb ik heb er een ster van gemaakt, een gloeiende speldeprik aan de hemel. De Ethel Rosenberg Haat Ster. Staat één nacht per jaar aan de hemel, op 19 juni. Herkenbaar aan zijn gifgroene kleur.

Ik kwam om te vergeven maar ik kan alleen maar lachen om je verdriet en hopen dat je een nog vreselijker dood sterft dan ik. Dat lijkt te lukken want je sterft in de stront, Roy, verslagen. Mij kon je wel doden maar verslaan niet. Je hebt nooit gewonnen. En als jij doodgaat is het enige wat iedereen zegt: had ie maar nooit geleefd.

                        PAUZE

          ROY    Ma?

Moema? Is dat...?

                        GAAT RECHTOP ZITTEN, KIJKT ETHEL AAN.

                 Ma?

        ETHEL            OONZEKER, DAN:

                 Ik ben Ethel, Roy.

          ROY    Moema? Ik voel me zo naar.

        ETHEL            KIJKT OM ZICH HEEN.

                 Tegen wie praat je, Roy, het is...

          ROY    Fijn dat je dr bent, ma. Zo lang geleden.

Voel me zo naar. Liedje zingen.

        ETHEL    Ik ben je moeder niet, Roy.

          ROY    Koud hier, laat op, al lang bedtijd geweest.

Niet boos zijn, ma. Roy bang...? Beetje.

Niet boos zijn. Liedje zingen. Toe.

        ETHEL    Nee Roy, geen zin in. Ik ben je moe...

          ROY    Toe, het is hier zo eng.

                        BEGINT TE HUILEN. ZINKT ACHTEROVER.

                 O God. O God, ik heb zo'n spijt...

        ETHEL            ZINGT, HEEL ZACHTJES:

Shteit a bocher

Un er tracht,

Tracht un tracht

A gantze nacht:

Vemen tzu nemen

Un nit farshemen

Vemen tzu nemen,

Un nit farshem.

Tum-ba-la, Tum-ba-la, Tum-balalaike,

Tum-ba-la, Tum-ba-la, Tum-balalaike,

Tum Balalaike, Shpil balalaike...

                        PAUZE

                 Roy...? Ben je...?

                        LOOPT NAAR HET BED, KIJKT NAAR HEM. LOOPT TERUG NAAR HAAR STOEL.

                 Dat is het dan.

       BELIZE            KOMT BINNEN, LOOPT NAAR HET BED.

                 Wakker worden, tijd voor je...

O. O, je bent...

          ROY            GAAT RECHTOP ZITTEN, HEFTIG:

                 Nee ben ik niet!

Sliep uit Ethel. Mijn mamma-act: ongelooflijk dat jij daar intrapt. Zou het me lukken om één keer in m'n leven Ethel Rosenberg aan het zingen te krijgen? Ja hoor! Gewonnen!

                        ZINKT WEER IN BED.

                 Kut, o kut, ik...

                        MET HEEL ZWAKKE STEM

                 Als ik nog een keer op aarde kom, wil ik niet als man. Dan ben ik een octopus. Niet vergeten, he? Zo'n klere...

                        DRUK EEN DENKBEELDIGE TOETS MET ZIJN VINGER.

                 Wacht...

STERFT.

[PERESTROIKA]

VIJFDE BEDRIJF:

HEAVEN, I'M IN HEAVEN

februari 1986

V - 1

DEZELFDE AVOND, HEEL LAAT. ZIEKENHUISKAMER VAN PRIOR. HANNAH SLAAPT IN EEN STOEL. PRIOR STAAND OP BED. HIJ WORDT BESCHENEN DOOR EEN SPOOKACHTIG LICHT. HANNAH MAAKT EEN BEWEGING, KREUNT EEN BEETJE. PLOTSELING WORDT ZE WAKKER EN ZIET PRIOR.

        PRIOR    Ze is in aantocht.

                        FADE-OUT LICHT.

       HANNAH    Doe het licht weer aan, het licht moet...

                        IN HET DONKER VAN VER: ZILVERIGE TROMPETKLANKEN, TROMGEROFFEL. STILTE. DONDERSLAG. DAN OVERAL OP DE MUREN: HEBREEUWSE LETTERS IN KRONKELENDE VLAMMEN. GEEN ANDER LICHT. INEENS VERSCHIJNT DE ENGEL, IN HET ZWART, ANGSTAANJAGEND. HANNAH SCHREEUWT, SLAAT HAAR HANDEN VOOR HAAR GEZICHT.

        ENGEL    Ik Ben Weergekeerd, Profeet,

                        DONDERSLAG

                 En niet volgens Plan.

        PRIOR    Neem terug.

                        ZWARE DONDERSLAG

                 Het Boek, álles waar je me mee opscheept. Ik wil geen schatbewaarder zijn, ik weiger.

                        DONDERSLAG. TEGEN HANNAH

                 Help me hier uit. Help me!

       HANNAH            PROBEERT ER NIET AAN TOE TE GEVEN.

                 Nee, nee, kan niet, 't is een droom, 't is een droom 't is...

        PRIOR    Ja maar dat is nou nét even niet aan de orde.

       HANNAH    Ik weet niet wat ik...

        PRIOR            INTERRUMPEERT HAAR.

                 Nou, het was úw idee. Weiger het visioen, zei u en...

       HANNAH            INTERRUMPEERT.

                 Ja maar ik bedoelde het meer... figuurlijk... Ik...

        PRIOR            INTERRUMPEERT.

                 U had het over een precedent in de Bijbel, u zei... Wat moet ik nou....

       HANNAH            INTERRUMPEERT.

Ga met 'r... vechten.

        PRIOR    Wat moet ik?

       HANNAH    't Is een engel. Je... Gewoon, je pakt 'r vast en je zegt... Wat zeg je ook weer? Wacht, eh... O ja! Pak 'r vast en zeg: 'Ik laat u niet gaan, tenzij gij mij zegent.'⁸ Dan vecht je net zo lang met haar tot ze toegeeft.

        PRIOR    Vecht ú met haar. Ik heb geen verstand van  vechten, ik...

                        DE ENGEL VLIEGT OP EN LANDT PRECIES VOOR PRIOR. PRIOR PAKT HAAR BEET - ZIJ SLAAKT EEN ONWAARSCHIJNLIJK HARDE IJZINGWEKKENDE KREET, ALS VAN EEN AREND. PRIOR EN DE ENGEL Vechten.

Ik... laat u niet gaan tenzij gij mij zegent. Neem je boek terug. Anti-migratie, wat een slap argument, kan me niet voorstellen dat je niks beters hebt. Maak me vrij, doe m'n boeien af, zegen me of wat dan ook maar vrij zal ik zijn.

        ENGEL            KLINKT ALS EEN GROOT KOOR

                 Ik Ik Ik Ik Ik Ben De

Continentale Vorst van Amerika

Ik Ik Ik Ik Ben De Adelaar

Ik Zal Niet Gedwongen Worden, Ik...

                        EEN MUZIKALE EXPLOSIE. EEN SCHACHT WIT LICHT BOORT ZICH DOOR HET BLAUWE DUISTER. IN DE ONGELOOFLIJK FELLE LICHTBUNDEL STAAT EEN LADDER VAN NOG FELLER EN KLAARDER LICHT, REIKEND TOT IN HET ONEINDIGE. BIJ DE AANHECHTING VAN ELKE SPORT ZIE WE EEN VLAMMENDE ALEPH.

                 Toegang is verschaft. Breng de Oertekst terug naar de Hemel.

        PRIOR            DOODSBANG

                 Kom ik dan hier weer terug? Ik ga niet als ik niet...

        ENGEL            BOOS

                 Jij bent overwinnaar, Profeet. Aan jou... de keus.

Laat me nu los.

Ik heb een spier gescheurd, in m'n dijbeen.⁹

        PRIOR    Staan we quitte. 'k Heb al maanden last van m'n been.

                        LAAT DE ENGEL LOS, AARZELT EN KLIMT NAAR BOVEN. METEEN IS HET BIJNA DONKER IN DE KAMER. NU KEERT DE ENGEL ZICH TOT HANNAH.

       HANNAH    Nee. Nee. U moet niet bij mij zijn. Ik heb u niet geroepen. Zijn koortsdroom bent u, niet de mijne. Hij weg, u weg. Ik word wakker... één, twee, drie!

                        ER GEBEURT NIKS. DE ENGEL SPREIDT HAAR VLEUGELS. DE KAMER WORDT VUURROOD. DE ENGEL REIKT HAAR HAND NAAR HANNAH. HANNAH LOOPT OP HAAR AF EN KNIELT. DE ENGEL KUST HAAR OP HAAR VOORHOOFD EN VERVOLGENS OP HAAR MOND. EEN LANGE VURIGE KUS.

        ENGEL    Het Lichaam is de Tuin van de Ziel.

                        HANNAH KRIJGT EEN GEWELDIG ORGASME TERWIJL DE ENGEL WEGVLIEGT ONDER EEN BEGELEIDEND GLISSANDO VAN EEN PICCOLO BAROKTROMPET.

V - 2

PRIOR WALTER IS IN DE HEMEL. HIJ DRAAGT EEN PROFETENTOOG À LA CHARLTON HESTON ALS MOZES IN THE TEN COMMANDMENTS. PRIOR DRAAG HET BOEK VAN HET ANTI-MIGRATIE EPISTEL. DE HEMEL IS NET SAN FRANCISCO NA DE GROTE AARDBEVING VAN 1906. EEN UNHEIMISCHE EN VERLATEN ATMOSFEER, OVERAL LIGT PUIN VERSPREID. OP EEN HOUTEN KRAT OP EEN HOEK VAN DE STRAAT ZIT HARPER TE SPELEN MET EEN KAT.

       HARPER    O! Ben jij het! Mijn tovervriendje.

        PRIOR    Wat doe je hier? Ben je dood?

       HARPER    Nee, ik heb net geneukt. Hoezo? Waar zijn we?

        PRIOR    In de hemel.

HARPER    Heaven? I'm in Heaven?

PRIOR    Mijn kat! Dat is mijn Lassie.

       HARPER    Zwierf hier rond. Iedereen zwerft hier. Of ze zitten op een krat: te kaarten. De hemel. Goeie hemel.

        PRIOR    Waaraan is Lassie gestorven?

       HARPER    Rattekruid, onder een auto, een lel van een straatkat, kanker, nog een auto, ouderdom, van de brug gedonderd, hartworm en nog ééń laatste auto.

        PRIOR    Dus het is waar: katten hebben negen levens.

       HARPER    Grapje. Ik weet niet waaraan ze gestorven is. Praten tegen katten doe 'k niet, zo gek ben ik ook weer niet. Alleen een beetje in de war. We waren aan het neuken. Ineens... moest ie weg. Ik nam een enorm glas water met twee valium. Of zes. Misschien een overdosis, net als Marilyn.

        PRIOR    Monroe? Niks overdosis. Vermoord door Kennedy.

       HARPER    Openbaringen? Eindtijd?

        PRIOR            SCHUDT NEE.

                 CNN.

       HARPER    Ben jij dood?

        PRIOR    Nee, ik ben hier voor zaken.

       HARPER    Wat voor zaken?

        PRIOR    Ik moet kiezen. Ik kan terug naar de wereld. Als ik wil.

       HARPER    En?

        PRIOR    Ik weet niet.

       HARPER    Ik wel. Deprimerend: de hemel. Vol dode mensen en zo. Geef mij maar het leven.

        PRIOR    Op aarde is te moeilijk. Blijf hier. Bij mij.

       HARPER    Kan ik niet. Ik voel me klote maar nooit was ik me sterker bewust dat ik leef. Nu pas begrijp ik waar die energie van de mormonen. vandaan komt. Destruktie. Die maakt dat mensen gaan rondtrekken en overal bouwen. Mensen met een gebroken hart. Mensen die hun geliefde verloren hebben. Want God heeft Zijn volk heus niet meer lief dan Joe mij. Het draadje knapt en ze zijn foetsie.

Ik moet nu weg. Nu ik weet wat er aan de hand is ben ik klaar om afstand van hem te doen. Hij heeft iets liefs, al is hij hol van binnen. Een lege huls.

Ik hoop dat je terugkomt. Kijk om je heen.  Kun jij je dat voorstellen: hier de eeuwigheid doorbrengen?

        PRIOR    Dit moet lijken op San Francisco.

       HARPER            KIJKT OM ZICH HEEN.

                 Ugh.

        PRIOR    Ja maar het echte aardse San Francisco is onvoorstelbaar mooi.

       HARPER    Onvoorstelbaar mooi.

Dat wil ik wel eens zien.

                        VERDWIJNT MET LASSIE.

        PRIOR    O! Ze... Ze heeft de kat meegenomen. Lassie come home!

                        KORTE PAUZE

                 Lassie. Tabeh.

                        CHANGEMENT NAAR EEN INTERIEUR. EEN GROTE ANTICHAMBRE VAN DE HAL VAN DE OPPERSTE RAAD. JE WAANT JE IN DE CITY HALL VAN SAN FRANCISCO. GEBARSTEN STUCWERK. DE ENGEL IS ER.

        ENGEL    Gegroet Profeet. Wij hebben op u gewacht.

V - 3

TWEE UUR IN DE MORGEN. ROY'S ZIEKENHUISKAMER.

ROY DOOD OP BED. ETHEL IN DE STOEL. BELIZE OP.

ZE FLUISTERT NAAR ACHTER:

       BELIZE    Gauw.

        LOUIS            OP, DRAAGT OVERJAS EN ZONNEBRIL.

                 Grote God, grote God dit is... Echt te zot voor woorden. Dit is Cohn, wat... luguber hier, ik haat ziekenhuizen, ik...

       BELIZE    Niet zo zeuren. We moeten snel zijn. Ik moet de hoofdzuster waarschuwen bij iedere wijziging van zijn toestand.

                        KIJKT NAAR ROY.

                 Een wijziging in de toestand is het wel.

Zet die bril af. Geen gezicht.

                        LOUIS ZET DE BRIL AF. HIJ HEEFT TWEE 'BLAUWE' OGEN, EEN MET EEN SNEE.

                 Hoe kom je daaraan?

                        BETAST DE OPGEZWOLLEN PLEK BIJ LOUIS' OOG.

        LOUIS    Auw! Auw!

                        WUIFT BELIZE'S HAND WEG.

                 Boete. Voor mijn zonden.

Wat moet ik hier?

       BELIZE    Boete voor je zonden. Zelf kan ik dat spul niet meesmokkelen. Ik moet zijn dood melden, allemaal formulieren invullen maar ik wil niet dat ze die pillen inpikken. Wat ik nodig heb is een pak-ezel dus heb ik jou gebeld.

        LOUIS    Waarom mij? Je haat mij.

       BELIZE    Ik wou een jood. En ik dacht meteen aan jou.

        LOUIS    Hoe bedoel je: ik wou een...

       BELIZE    We gaan hem bedanken. Voor de pillen.

        LOUIS    Hem bedanken?

       BELIZE    Hoe heet dat joodse gebed voor doden?

        LOUIS    De kaddish?

       BELIZE    Dat is 'm. Een twee, een-twee-drie-vier.

        LOUIS    Ho. Wacht effe.

       BELIZE    Bidden, meteen! Ze komen zo checken en hij...

        LOUIS    Ik ga godverdekut geen kaddish bidden voor zo'n monster. Die pillen: okay, zeer okay zelfs. Maar bidden voor dat daar: over mijn lijk. Zullen ze me nooit vergeven, mijn linkse pa en ma - en ze zijn al zo in me teleurgesteld: 'Onze zoon is een flikker, een uitzendkracht en moet je nou zien: hij zingt de kaddish voor Roy Cohn.'

't Is toch ook ondenkbaar dat jij voor mij...

       BELIZE    Louis, zelfs voor jou zou ik bidden.

Hij was een monster. Stierf een vreselijke dood. Zou een nicht... zijn verslagen vijand niet kunnen vergeven? Niet makkelijk  - maar als het makkelijk was stelt het weer niks voor. Vrede. Ten langen leste. Dat is toch waar je in de kaddish om bidt?

        LOUIS    Weet ik waar die om bidt? 't Is Hebreeuws.

                        KORTE PAUZE. LOUIS KIJKT BELIZE AAN, VOOR HET EERST ZONDER DAT SCHRIKACHTIGE.

                 Ik ben tweeëndertig jaar en ik heb nog nooit een dode gezien.

                        RAAKT ROY'S VOORHOOFD AAN.

                 Heavy. En wat klein. Ik weet vast minder van de kaddish dan jij, Belize, superafgedwaalde jood die ik ben: niet eens Bar Mitswah gedaan.

       BELIZE    Doe maar zo goed mogelijk.

        LOUIS            LEGT EEN KLEENEX OP ZIJN HOOFD.

                 Yiskadal ve'yiskadash sh'mey rabo, sh'mey de kidshoh, uh... Boray pre hagoffen. Nee, dat is de kiddush, niet de... Um, shema Yisroel adonai... Heel gek, Belize, ik kan niet...

        ETHEL            GAAT STAAN, ZINGT ZACHTJES:

B'olmo deevro chiroosey ve'yamlich malchusey...

        LOUIS    B'olmo deevro chiroosey ve'yamlich malchusey...

        ETHEL    Bechayeychon uv'yomechechon uvchayey d'chol beys yisroel...

LOUIS    Bechayeychon uv'yomechechon uvchayey d'chol beys yisroel...

        ETHEL    Ba'agolo uvizman koriv...

        LOUIS    Ve'imroo omain.

ETHEL    Yehey sh'mey rabo m'vorach...

LOUIS & ETHEL    L'olam ulolmey olmayoh. Yisborach ve'yishtabach ve'yispoar ve'yisroman ve'yisnasey ve'yis'hadar ve'yishalleh ve'yishallol sh'mey dekudsho...

ETHEL    Berich hoo le'eylo min kol birchoso veshiroso...

LOUIS & ETHEL    Tushbchoso venechemoso, daameeron b'olmo ve'imroo omain. Y'he sh'lomo rabbo min sh'mayo v'chayim olenu v'al kol yisroel, v'imru omain...

        ETHEL    Oseh sholom bimromov, hun ya-aseh sholom olenu v'al col yisroel...

        LOUIS    Oseh sholom bimromov, hun ya-aseh sholom olenu v'al col yisroel...

ETHEL    V'imru omain.

        LOUIS    V'imru omain.

ETHEL    Klerelijer.

        LOUIS    Klerelijer.

                        ETHEL VERDWIJNT.

       BELIZE    Dank je, Louis. Goed gedaan.

        LOUIS    Goed gedaan? Wonder gebeurd!

V - 4

TWEE UUR IN DE MORGEN. JOE KOMT DE LEGE FLAT IN BROOKLYN BINNEN MET DE KOFFER DIE HIJ BIJ LOUIS HEEFT OPGEHAALD.

          JOE    Ik ben thuis. Harper?

                        DOET HET LICHT AAN.

                 Harper?

                        ROY OP UIT DE SLAAPKAMER MET EEN FANTASTISCHE ZWARTFLUWELEN KAMERJAS AAN DIE REIKT TOT DE GROND. JOE SCHRIKT ZICH DOOD, WENDT ZICH AF EN KIJKT NOG EEN KEER. ROY STAAT ER NOG.

                 Wat doe jij hier?

          ROY    Dood, Joe, is niet belangrijk.

          JOE    Nee, nee, jij bent hier niet, hier, jij...

Je hebt tegen me gelogen. Kanker, zei je...

          ROY    AIDS. Had je in alle kranten kunnen lezen. Maar ik wou geen verkeerde indruk wekken.

Je voelt je rot want je hebt iemand geslagen.

          JOE    Ik wil dat je...

          ROY    Hij verdiende het.

          JOE    Nee, nietwaar, hij...

          ROY    Iedereen. Pak slaag kan iedereen gebruiken.

          JOE    Ik heb 'm pijn gedaan. Bedoelde 'k niet zo... Tot bloedens toe. Hij wil me... nooit meer zien, ik zal...

Louis.

                        JOE BEGINT TE HUILEN.

                 O God Roy, toe, ga weg, ik ben echt bang van je, toe alsjeblieft.

Harper.

          ROY    Laat eens zien wat je geleerd hebt, baby Joe. ln de grote wereld.

                        KUST JOE TEDER OP ZIJN MOND.

                 Verdomme.

Ik moet dat aardse ongerief es van me afschudden. Ik hoop dat ze een klus voor me hebben aan Gene Zijde. Anders verveel ik me dood.

Je zal merken, vriend, de liefde draagt je naar plekken die je nooit had kunnen verzinnen.

                        ROY VERDWIJNT. HARPER OP. JOE EN HARPER KIJKEN ELKAAR AAN.

       HARPER    Je was toch niet ongerust?

          JOE    Harper?

Waar... was je...?

       HARPER    Naar de maan met ragfijne vleugeltjes.

          JOE    Wat?

       HARPER    Dat zeg je te vaak. Laat je oren eens checken.

Ik was uit. Met een vriend. Naar 't paradijs.

V - 5

DE HEMEL. TROONZAAL VAN DE CONTINENTALE VORSTEN. TIJDENS HET CHANGEMENT VERKLAART EEN STEM:

         STEM    In De Zaal Van De Continentale Vorsten; De Hemel, Een Stad Die Veel Weg Heeft Van San Francisco. Zes Van De Zeven Onmetelijke Oneindige Generale Angelieke Entiteiten Zijn Aanwezig, Mogen Hun Glorieuze Namen Geprezen Zijn Tot In Alle Eeuwigheid, Hallelujah. De Permanente Noodraad Is Heden Ter Zitting Bijeen.

                        ENORME DONDERSLAG, BLIKSEMFLITS. PRIOR EN DE ENGEL VAN AMERIKA  VERSCHIJNEN. ALLE OGEN GERICHT OP PRIOR.

        ENGEL    Verhevenste Medevorsten, Allerhoogste Engelen: ik betreur mijn afwezigheid ter zitting maar ik werd opgehouden.

                        PAUZE

    AUSTRALIA    Ah, dit is ...?

        ENGEL    De Profeet. Ja.

    AUSTRALIA    Ah.

                        DE ENGELEN BUIGEN.

       EUROPA    Wij waren aan 't werk.

    AFRICANII    Boekten vooruitgang.

                        DONDERSLAG

        PRIOR    Ik eh... Ik wou dit terugbrengen.

                        HOUDT BOEK OP. NIEMAND PAKT HET AAN.

    AUSTRALIA    Wat moet daarmee?

        PRIOR            EEN SEKONDE. DAN:

                 't Is zo dat... 't Is zo dat... Wij kunnen zomaar niet stoppen. Wij zijn niet van steen. Vooruitgang, migratie, beweging... het hoort erbij. Bij de bezieldheid van levende wezens. Wij hebben verlangens. Zelfs als we verlangen naar totale stilstand is het altijd nog: verlangen naar. Ook als we sneller gaan dan we zouden moeten. Wachten kunnen we niet. Trouwens, wachten waarop? Op God?

                        DONDERSLAG

God...

                        DONDERSLAG

                 Die komt niet terug.

En al deed Hij het...

Als Hij ooit terugkwam, als Hij het lef had Zijn gezicht te vertonen of Zijn Teken of wat was het, in die Tuin..., als Hij na alle verwoesting, na alle ellendige dagen van deze ellendige eeuw terugkwam om te kijken... hoeveel lijden Hij heeft veroorzaakt door zijn weglopen: als Hij dan niks anders te bieden had dan de dood, zou je die klootzak voor de rechter moeten slepen. Mijn eenmalige bijdrage aan de theologie. Voor de kadi met die hufter die ons liet zitten. Hoe durft ie.

                        PAUZE

        ENGEL    Alzo sprak de Profeet.

        PRIOR            WIL HET BOEK OP TAFEL LEGGEN.

                 Hartelijk dank... voor het gebruik maar houden wil ik het niet.

      OCEANIA            TEGEN DE ENGEL VAN AMERIKA

                 Hij wil leven.

        PRIOR    Ja.

Dertig jaar ben ik, godverdomme,

                        ZACHT GEDONDER

                 ik heb nog niks afgeleverd, ik...

Ik wil weer gezond zijn. En die pest, laat het stoppen. In mij - overal. Laat het stoppen. Weg.

    AUSTRALIA    Ach hoe hebben We dat getracht.

Wij lijden met U maar

Wij weten het niet. Wij

Weten niet hoe.

                        PRIOR EN AUSTRALIA KIJKEN ELKAAR AAN.

       EUROPA    Het boek van

Immobiliteit, Respijt en Eindigheid.

Laaf U aan zijn bittere drank, o Profeet

en nimmermeer zal dorst Uw deel zijn.

                        PRIOR LEGT HET BOEK OP TAFEL, TREKT ZIJN PROFETENTOOG UIT EN LEGT DIE NAAST HET BOEK. HIJ STAAT NU IN DE KAMERJAS VAN HET ZIEKENHUIS.

        PRIOR    Ik... Kan ik niet.

                 Maar ik wil toch... Een zegen. Ook als zieke. Wil ik leven.

        ENGEL    Falen, falen, falen.

De Aarde faalt, de Eng'len falen.

Het oog omhoog, het oog omhoog,

't Is Tijd om Niet-te-zijn.

Wie-o-wie vraagt Zegeningen

Terwijl de Apocalyps omlaagsuist?

Wie vraagt extra levensdagen

Terwijl de Dood als een Beschermer

't Oog blindeert, het zacht gemoed behoedt

Voor groter pijnen dan verdraagbaar.

De zon stijgt, ongenadig en verzengend,

En rooft al het leven.

Een vloedgolf van Hybridisch Vuur

Omvademt krullend de planeet

En vreet de Aarde kaal gelijk een bot.

                        PAUZE

        PRIOR    Maar toch. Toch.

Zegen me toch maar.

Ik wil langer leven.

Ik heb het soms verschrikkelijk gehad en er zijn mensen die het veel en veel erger hebben... maar toch leven ze.

Ook al zijn ze meer geest dan lichaam, half verbrand, in doodsnood, meer wond dan huid, al kruipen de maden rond in de ogen van hun kinderen: ze willen leven. De dood moet ze echt komen halen.

Zegen me. Ik wil langer leven.

                        MAAKT AANSTALTEN OM WEG TE GAAN. ZONDER DAT PRIOR HET ZIET GEVEN DE ENGELEN EEN MYSTIEK TEKEN. PRIOR DRAAIT ZICH WEER OM.

                 En als Hij terugkomt, laat hem dan berechten. Hij heeft ons laten zitten. Hij moet boeten.

V - 6

OP STRAAT IN DE HEMEL. RABBI ISIDOR CHEMELWITZ EN SARAH IRONSON ZITTEN OP HOUTEN KRATTEN MET EEN KRAT TUSSEN HEN IN TE KAARTEN. PRIOR OP.

        PRIOR    Pardon, ik zoek de uitgang hier, weet u...

O! U bent...

SARAH IRONSON           TEGEN DE RABBI

                 Vos vil er? (Wat wil hij?)

RABBI CHEMELWITZ Di Goyim, zey veysn nisht vi zikh oyftsufirn. (Die goyim, manieren hebben ze niet.)

        PRIOR    Ben u Sarah Ironson?

                        ZE KIJKT HEM AAN.

                 Ik was op uw begrafenis! U lijkt sprekend op Louis, uw kleinzoon. Ik ken hem. Hij wou niet dat u erachter kwam - maar wist u dat hij homo is?

SARAH IRONSON           NIET BEGRIJPEND.

                 Vi? (Wat?)

RABBI CHEMELWITZ Dein aynickl, Louis? (Je kleinzoon, Louis?)

SARAH IRONSON    Jaah?

RABBI CHEMELWITZ        SOTTO VOVE

                 Er iz a feygele.

SARAH IRONSON    A feygele? Oy.

RABBI CHEMELWITZ        TEGEN SARAH

                 Itst gistu. (Jij geeft.)

        PRIOR    Waarom zit iedereen hier te kaarten?

RABBI CHEMELWITZ Waarom?

                        TEGEN SARAH

Dos goy vil visn far-Vos mir shpiln in kortn. (De goi wil weten waarom we kaart spelen.)

Okay.

Een zekere strategie is belangrijk maar kaarten is vooral een kansspel. In de Hemel is alles bekend. Op alle Grote Vragen ligt het antwoord klaar. Net of je de krant van gisteren leest. Wat is dus het enige lolletje in het Paradijs? Toeval! Want met die Engelen, die makher,¹⁰ hun naam zij geloofd tot in aller eeuwigheid, is het enkel kommer en kwel en 't zal mijn tijd wel duren. Toch vind je hier nog Toeval. In dit pak kaarten huist het Onbekende, de Toekomst. Gesnopen? Het is allemaal lang zo mechanisch niet als ze denken. Nog een vraag?

        PRIOR    Ik wil naar huis.

RABBI CHEMELWITZ Makkelijk zat. Let op. Hiervoor zou elke Kabbalist zijn rechterbal over hebben.

Penuel, Peniel, Ja'akov Beth-Yisroel, Killeeyou, killeemee, OOO-oooooooo-0000-oooooomayn!

                        LADDER, MUZIEK, LICHT, PRIOR BEGINT MET DE AFDALING.

SARAH IRONSON    Hey! Zogt Loubeleh az di Bobbe zogt:

RABBI CHEMELWITZ Ze zegt: zeg aan Louis oma zegt:

SARAH IRONSON    Er iz tomid gevena bissele farblonjet, shoin vi a boytshikl. Ober siz nisht keyn antshuldigunk.

RABBI CHEMELWITZ Als jochie wist ie al niet wat ie wilde. Maar dat is geen excuus.

SARAH IRONSON    Hij had op bezoek moeten komen. Maar ik vergeef 'm. Zeg hem maar: az er darf ringen mit zain Libm Nomen. Yah?!

RABBI CHEMELWITZ Je moet vechten met de Almachtige!

SARAH IRONSON    Azoi toot a Yid.

RABBI CHEMELWITZ Zo doen wij joden dat.

V - 7

DE VOLGENDE MORGEN. PRIOR DAALT NEER UIT DE HEMEL EN WIPT ZIJN BED IN. BELIZE SLAAPT IN EEN STOEL.

        PRIOR            WORDT WAKKER.

                 O.

Ik ben uitgeput.

       BELIZE            WORDT WAKKER.

                 Je bent wel bezig geweest.

        PRIOR    Ik voel me vreselijk.

       BELIZE    Welkom terug in de wereld.

        PRIOR    Waar kom ik vandaan... O. O, ik...

        EMILY            KOMT BINNEN.

                 Moet je toch eens kijken. Geboorte der mensheid.

       BELIZE    Venus rijst op uit de zee.

        PRIOR    Ik drijf.

        EMILY    Koorts daalt. Een goed teken. Ze komen zo en dan word je naar...

        PRIOR            KIJKT OM ZICH HEEN.

                 Mevrouw Pitt? Heeft zij...

       BELIZE    Elle fait sa toilette. Elle est très formidable, ça. Waar heb je die opgepikt?

        PRIOR    Wij vonden elkaar... Zij...

Ik heb een bijzondere droom gehad. Soms vreselijk, soms prachtig maar ik hield voet bij stuk dat ik naar huis wou. Dus werd ik naar huis gestuurd.

       HANNAH            TEGEN PRIOR

                 Waar heb je 't over?

        PRIOR            TEGEN HANNAH

                 Dank u.

       HANNAH    Ik heb zitten slapen in die stoel.

        PRIOR            TEGEN BELIZE

                 Zij heeft mijn leven gered.

       HANNAH    Niets van waar. Ik heb zitten slapen in die stoel. Ik kan niet tegen ziekenhuizen. Roept zoveel in me op.

Nu moet ik naar huis. Ik had toch een eigenaardige droom.

                        ER WORDT OP DE DEUR GEKLOPT. LOUIS BINNEN.

        LOUIS    Mag ik binnenkomen?

                        KORTE PIJNLIJKE PAUZE. PRIOR KIJKT BELIZE AAN EN DAN LOUIS.

        EMILY    Ik ga mijn ronde doen.

                        TEGEN PRIOR

                 Jij hebt geluk gehad. En een pluim verdiend. Nou goed uitrusten.

        PRIOR            TEGEN LOUIS

                 Wat ben jij...

                        ZIET SNEE EN BLAUWE PLEKKEN BIJ LOUIS' OGEN.

                 Wat is er met jou gebeurd?

        LOUIS    Zichtbare wonden. Jij zei...

        PRIOR    O Louis, jij neemt alles zo godverdomde letterlijk.

       HANNAH    Nu ga ik echt.

        PRIOR    U komt terug.

       HANNAH            EEN SEKONDE, DAN:

                 Als ik kan. Ik heb nog een en ander te doen.

        PRIOR    Alstublieft. Wij geestelijk daklozen zijn zo afhankelijk.

       HANNAH    Dat is bijzonder stom.

                        AF

        LOUIS    Wie is zij?

        PRIOR   

EEN SEKONDE, DAN:

                 Als je dat eens wist.

       BELIZE    Voor ik wegga. Hier. Als 'welcome home!'

                        LEGT ZIJN SCHOUDERTAS OP PRIOR'S SCHOOT. PRIOR MAAKT HEM OPEN. DE TAS ZIT VOL FLESJES EN PILLEN.

        PRIOR            PROBEERT ETIKET TE LEZEN, KIJKT SCHEEL.

                 Wat? Ik kan het etiket niet lezen, ik...

Mijn ogen gaan dr niet op vooruit.

                        KIJKT NOG SCHELER.

                 AZT?

Hoe kom jij daaraan...? Dit is hot stuff. Ik weet niet wat ik zie.

       BELIZE    Geven voor leven. Bijdrage van de boze fee.

        LOUIS    Deze pillen, eh... gaan je genezen.

        PRIOR    Puur vergif. Krijg je bloedarmoede van.

Dát is mijn leven tegenwoordig, Louis. 'Genezen' is er niet bij.

                        TEGEN BELIZE

                 Ik weet niet of ik mijn beenmerg dit kan aandoen.

       BELIZE            PAKT DE TAS.

                 Kunnen we 't morgen over hebben. Ik ga thuis mijn wrok eens koesteren. Ciao Baby, flink doorslapen. Ciao Louis. Zo snel als jij een kamer weet te ontvolken...

                        AF

        LOUIS    Prior.

Ik wil bij je terugkomen.

V - 8

DEZELFDE MORGEN. DUBBELSCÈNE: LOU EN PRIOR ALS TEVOREN; HARPER EN JOE IN BROOKLYN

       HARPER    Ik wil je credit card.

Verder niks. Kan je me volgen via de afrekeningen. Als je me wilt volgen. Voor mij hoeft het niet.

          JOE    Ik moet je een paar dingen uitleggen.

       HARPER    Laten we nou niet gaan praten. Heb ik geen zin meer in.

Credit card.

          JOE    Wat gaat er met mij gebeuren zonder jou? Jij bent de enige. De enige die van mij houdt. Op de hele wereld. Ik heb dingen gedaan, daar schaam ik me voor. Maar ik ben veranderd. Ik weet nog niet hoe maar...

Toe, ga niet weg. Niet nu.

Harper.

Jij bent mijn betere zelf.

       HARPER            KIJKT HEM AAN, LOOPT OP HEM IN EN SLAAT HEM, HARD. DAN, KALM:

                 Deed dat pijn?

                        JOE KNIKT.

                 Ja. Goed onthouden. Wil je?

Als ik een baan kan krijgen of zo, knip ik de kaart doormidden. Komen er geen afrekeningen meer. Credit card.

          JOE            TREKT ZIJN PORTEFEUILLE, GEEFT HAAR ZIJN KAART. DAN, HEEL ZACHTJES, ZONDER HAAR AAN TE KIJKEN:

                 Bel of... Bel. Moet echt.

       HARPER    Nee. Ik denk: nooit meer. Zo erg is het.

Soms is verdwijnen het beste. Verdwijn. Joe. Ga de wereld verkennen.

                        DIEPT UIT DE BANK EEN VALIUMPOT OP UIT HAAR GEHEIME VOORRAAD, NEEMT ER TWEE PILLEN UIT EN LEGT DIE IN JOE'S OPEN HANDPALM.

                 Innemen in ruim water.

                        AF

        LOUIS    Ik wil bij je terugkomen.

Je kan toch... antwoord geven, iets zeggen, me dr uit gooien of zeggen dat het okay is of niet okay is of wat ook...

                        KORTE PAUZE

                 Ik ben echt tekort geschoten tegenover jou. Maar... zo ingewikkeld. Tekort schieten in de liefde betekent niet dat er geen liefde is. Het laat je niet zomaar los. Je kan zomaar niet stoppen met van iemand houden.

        PRIOR    Ik hou van je, Louis.

        LOUIS    Fijn. Ik hou van jou.

        PRIOR    Echt.

Maar je kan niet terugkomen. Nooit meer.

Sorry. Dat kan niet.

V - 9

DIEZELFDE AVOND. LOUIS EN PRIOR ZIJN OVER UIT DE VORIGE SCÈNE. JOE ZIT ALLEEN IN BROOKLYN. HARPER KOMT OP EN GAAT ZITTEN IN EEN STOEL BIJ HET RAAM AAN BOORD VAN EEN JUMBOJET, IN DE LUCHT.

       HARPER    Nachtvlucht naar San Francisco. De maan achterna boven Amerika.

God! Jaren geleden dat ik gevlogen heb!

Zodra we boven de dertigduizend voet komen, zitten we in de tropopauze¹¹. Een grote gordel windstille lucht. Dichter bij de ozonlaag zal ik niet komen.

Ik heb gedroomd dat we er even waren. Het vliegtuig wipte uit die veilige lucht en kwam in de buitenste laag, van de ozon. Die was gerafeld en kapot. Grote stukken dun als oud kaasdoek: heel eng...

Maar ik zag iets dat ik alleen kan zien want zulke dingen zie ik nou eenmaal:

Zielen die omhoogstegen, van de aarde ver beneden, zielen van de doden, van mensen die omgekomen waren door honger, oorlog of de pest en ze kwamen bovendrijven als parachute-springers-in-reverse, met hangende ledematen, draaiend naar alle richtingen. En de zielen van die gestorvenen gaven elkaar de hand, haakten hun voeten in en vormden een web, een groot net van zielen en die zielen waren O3-moleculen, dat is waar ozon uit bestaat, en de buitenste laag nam ze op en werd hersteld.

V -10

IN HEMEL, HEL OF VAGEVUUR STAAT ROY TOT ZIJN MIDDEL IN EEN SMEULENDE KUIL TEGENOVER EEN GROTE BRANDENDE ALEPH DIE HEM EN DE HELE ZAAL DOET BADEN IN EEN PULSEREND VULKANISCH ROOD LICHT. DIEP ONDERGRONDS KLINKT ALS BASSO PROFUNDO HET GELUID VAN DUIZEND STRAALBRANDERS.

          ROY    Vaderschapsactie? Een omgangsregeling? Na verwaarlozing? Godverdekut, familierecht is mijn specialiteit: ben een duivelskunstenaar in familiezaken. Wie is de rechter, op welke juwelen geilt ie? Juryrechtspraak? Stuk moeilijker. Meer praatwerk. Toch heel goed te doen want met jury's zit je op lagere omkooplasten. Ik zal u verdedigen, Heer der Heerscharen, ja, ik zal kwelen, flemen, ze schofferen, ze uitkleden en u laten winnen en wel zo dat de eisers, die vuile verraders, wensten dat ze nooit de naam...

                        ENORME DONDERSLAG

Okay, wij gaan in zee. Laat ik meteen zeggen dat u een uiterst zwakke zaak hebt. U bent schuldig als de pest - buiten kijf. Geen enkel aanknopingspunt voor de verdeding maar geen zorgen: ik vind er wat op.

[PERESTROIKA]

EPILOOG:

BETHESDA

februari 1990

PRIOR, LOUIS, BELIZE EN HANNAH ZITTEN OP DE RAND VAN DE BETHESDAFONTEIN IN CENTRAL PARK. EEN HELDERE DAG MAAR BEHOORLIJK KOUD. PRIOR IS ZWAAR INGEPAKT, HIJ HEEFT EEN STERKE BRIL OP EN LOOPT MET EEN STOK. HANNAH IS ENORM VERANDERD EN ZIET ERUIT ALS EEN NEW YORKSE. ZE LEEST DE NEW YORK TIMES. LOUIS EN BELIZE ZITTEN TE BEKVECHTEN. BOVEN HEN ALLEN STAAT DE ENGEL VAN BETHESDA.

        LOUIS    De Berlijnse muur gevallen. De Ceaucescu's weg. Hij bouwt aan zijn democratisch socialisme. De Nieuwe Internationale. Gorbatsjov is de grootste politieke denker sinds Lenin.

       BELIZE    Weten we al genoeg om hem heilig te verklaren? De Russen lusten hem rauw.

        PRIOR            TOT DE ZAAL:

                 Gewoon het volume een beetje zachter, okay?

Gaat nog uren door, zo. Natuurlijk wel belangrijk wat ze zeggen maar...

Dit is het heerlijkste stukje van New York City. Nee, van het hele universum. Wat ik er dan van gezien heb.

Op een dag als vandaag. Een winterdag met zon, warm en koud tegelijk. Beetje heiig - dan krijgt het zonlicht haast een fysieke aanwezigheid, een karakter. Die bomen aan de overkant van het meer zijn in de herfst geel en in de zon komt dat prachtig uit. Tegen het blauw van de hemel, dat droevige herfstblauw, zijn die bomen onnatuurlijk licht. Echte Yankee-bomen. Nu zijn ze kaal.

Januari 1990. Ik leef nu vijf jaar met AIDS, een half haar langer dan met Louis.

        LOUIS    Wat zo goed is aan Gorbatsjov en die Russen is dat ze de sprong wagen naar het onbekende. Je moet niet gaan zitten wachten op een theorie. Het leven komt zoals het komt, dat dwaze...

       HANNAH    onderling verbondene...

        LOUIS    Ja.

        PRIOR            DRAAIT HET GELUID WEER AF.

                 Deze engel. Zij is mijn lievelingsengel.

Ik heb ze 't liefst als standbeeld. Ze gedenken de doden maar suggereren een wereld waarin niet gestorven wordt. Gemaakt van de zwaarste materialen, steen en ijzer, en toch bedoeld om te vliegen. Dit is de engel Bethesda. Louis moet het verhaal maar vertellen.

        LOUIS    O. Eh, nou. Zij was die engel die landde op het Tempelplein in Jerusalem. Midden op een werkdag kwam ze omlaag en raakte ze met haar voet de grond. En op die plek schoot een fontein omhoog.

Toen de Romeinen de Tempel verwoestten, kwam de fontein van Bethesda droog te staan.

        PRIOR    En Belize zal iets vertellen over de fontein zelf, voor ie opdroogde.

       BELIZE    Nou, bij lichamelijk of geestelijk lijden, hoefde iemand maar door het water van de Betesdafontein te lopen of hij was genezen en de pijn weggewassen.

        PRIOR    Dat weten ze omdat ik het ze verteld heb, vele malen. Hannah hier heeft het aan mij verteld. Ook dit heeft me verteld:

       HANNAH    Als het Millennium komt...

        PRIOR    Niet het jaar Tweeduizend maar het Millennium met een hoofdletter M...

       HANNAH    Juist. Dan komt er weer water uit de Bethesdafontein in Jeruzalem. En ik heb Prior gezegd dat ik hem er eigenhandig heenbreng om te baden. We gaan ons allemaal schoonwassen.

        LOUIS    Niet letterlijk in Jerusalem, want eh... we hebben geen zin in allerlei Zionistische toestanden.

       BELIZE    Applaus.

        LOUIS    Maar aan de andere kant erkennen wij het bestaansrecht van de staat Israel.

       BELIZE    Maar de Westelijke Oever moet het thuisland worden van de Palestijnen en de Gazastrook...

        LOUIS    Hee, niet en de Westelijke Oever en de Gazastrook, ik sta pal achter de Palestijnen maar...

       BELIZE            VALT HEM IN DE REDE.

                 Ja hoor, Louis, paller dan de Palestijnen zelf.

        PRIOR    Ik ben bijna op.

De fontein staat droog. In de winter wordt ie afgezet. Anders komt er ijs in de buizen. Maar 's zomers is het een prachtig gezicht. Kom ik hier kijken. Reken ik op. Hoop ik op.

Voor velen van ons betekent deze ziekte het einde maar lang niet voor allemaal. De doden zullen worden herdacht en zullen knagen aan de levenden maar dat gaan we niet uit de weg. Wij sterven niet meer in stilte. De aarde draait alleen vooruit. Ooit worden we burgers. De tijd is gekomen.

Tot ziens dan maar.

Jullie zijn fantastische mensen, allemaal!

Ik geef jullie mijn zegen: leef langer.

Het Grote Werk begint.

EINDE

Eerste versie voltooid aan Russian River, 11 april 1991

Laatste versie voltooid in New York City, november 1993

Vertaling voltooid aan de Waal, Heerewaarden, juni 1994

deel II: 28.117 woorden

---

¹ Een geweldige actrice. Kushner wilde haar de Engel laten spelen. Ze stierf op jeugdige leeftijd aan kanker.

² Song van Judy Garland

³ Borborygmus: a rumbling noise produced by the movement of gas through the intestines.

⁴ American abolitionist, born Torrington, Conn. He spent his boyhood in Ohio. His life was a succession of business failures before he became a prominent in the 1880s. An ardent abolitionist (he once kept a station on the Underground Railroad at Richmond, Pa.). Brown in 1855 settled with five of his sons to help to win the state for freedom. The success of the proslavery forces, particularly their sack of Lawrence, aroused Brown and in order to cause 'a restraining fear' he, with five of his sons and two other men, deliberately murdered five pro-slavery men living on the bank of the Pottawatamie River. In this he asserted he was an instrument in the hands of God. His exploits as a leader of an antislavery band received wide publicity, especially in abolitionist journals, and as 'Old Brown of Osawatomi' he became nationally known. Late in 1857 he began to enlist men for a project which he seems to have had in mind for some time and which definite forms at a convention of his followers held at Chatham Ont. next spring. He planned to liberate the slaves through armed intervention by esthablishing a stronghold in the Southern mountains to which the slaves and free Negroes could flee and whence sewile insurrections could be stirred up. Early in 1859 Brown rented a farm and there collected his followers and arms. In the night of Oct. 16 with 12 followers he crossed the Potomac and without much resistence captured the US arsenal of Harpers Ferry, made the inhabitants prisoners and took general posession of the town. Strangly enough, he the merely setteld down while accused local militia blocked his escape. That night, a company of US marines, commanded by Col. Lee arrived, and in the morning they assaulted the engine houses of the armoury into which Browns forces had retired. Ten of Browns men were killed in the resulting battle and Brown himself was wounded. News of the raid aroused wild fears in the South, and to the North it came as a great shock. On dec. 2 1859 Brown was hanged at Charles Town. His dignified conduct and the sincerity of his calm defence won hin sympathy in the North and let him to be regarded as a martyr.

⁵ zegen

⁶ heeft zijn oude vader Isaäk de vaderlijke zegen afhandig gemaakt door zich voor te doen als zijn eerstgeboren tweelingbroer Esau.

⁷ van Esau. Quasi in ruil voor een schotel linzenmoes.

⁸ Jacob tegen de engel in Genesis 32:26

⁹ In Genesis 32:25 slaat de engel (God) Jacob op het heupgewricht. Jacob loopt voortaan mank (Genesis 32:31) en de Israëlieten zien voortaan af van het eten van de heupspier (Genesis 32:32).

¹⁰ doeners, gewichtige mensen

¹¹ dampkring tussen troposfeer en stratosfeer