EEN LADA OP EEN LANDWEG

Laatst vroeg ik Michaël Zeeman waarom hij de nieuwe Dante-vertaling van Cialona & Verstegen niet mooi vond. 'Mij stoort het rijm,' zei hij. 'Klinkt niet in het Nederlands. Mij stoort de jambische dreun van de vertaling. Gek word ik er van.' Mijn mond viel open van verbazing. Waarom zou een vertaler zich niet aan de versmuziek van Dante houden? Het is of Zeeman een blondgelokte verwijt blond te zijn. Het versritme is het geraamte van Dante's poëzie, een geraamte dat behangen is met vlees van woorden. Dante's jambische verzen geven op elke regel vijf keer 'patám'. Bij voorbeeld: Haar ógen stáken stérren náar de króon. Vijf jamben. Maar een bezeten lezer turft de versvoet niet, gelijk een bewonderaar van lichaamspracht de rib niet telt. Toch voelen beiden een onderhuidse foutmelding als de structuur niet klopt. Hoe mooi de versvertaling van Cialona & Verstegen loopt, bewees Joop Keesmaat in zijn lezing van De goddelijke komedie voor de KRO-microfoon. Van dreun geen spoor, van rijm geen hinder.

'Elk woord een goedgevulde staaf dynamiet,' schettert de viagra-flaptekst van de nieuwe Hamlet-vertaling van Henkes & Bindervoet. De vertalers zijn diep gelukkig met hun werk alsof ze zijn vergeten dat het Shakespeare is die ze aan de ballen kietelde. Explosiviteit is niet te vinden in deze Hamlet die wordt gespeeld door 't Barre Land en die in de folder aangeboden wordt als een metrische vertaling. Maar de verzen van deze dichters rammelen als een Lada op een landweg, zo zelfs dat het verschil wegvalt tussen scènes in verzen en scènes in proza. Bij Shakespeare is dat verschil zinvol. Hij laat proza spreken in passages waar Hamlet zich voordoet als gek of wanneer de prins spreekt met toneelspelers of doodgravers.

De zeven acteurs van 't Barre Land kennen allen het stuk uit het hoofd. Al spelende 'claimen' zij tekst. Op onverwachte momenten pakken ze elkaar het woord af. Je moet uit de tekst afleiden wie er aan het woord is, daarvoor moet je het stuk goed kennen. Het is een voorstelling voor een virtuoos publiek. Ik genoot van hun aarzelende, zoekende interpretatie maar hoe verlangde ik naar een tekst met ruggengraat.