TOVERTECHNIEK EN KIPPENMOORD

Nooit vermoed dat ik nog eens ontroerd zou raken door een hijsinstallatie. Het gebeurde in de Rotterdamse Schouwburg. Tientallen horizontale buizen (bedoeld om decors en toneeldoeken op te trekken) hingen een meter boven de toneelvloer te glimmen als een tweede vloer. Terwijl er op het toneel gesproken werd over Marco Polo's reizen over de wereldzeeën, begon de buizenvloer te golven in het glinsterende licht. Brok in de keel. Niet om een fraai geïllustreerde tekst maar omdat metaal veranderd werd in water. Ik zag een Bijbels wonder.

Als toeschouwer weet je niet wie ontdekte dat die buizen golven konden. Maar zulke wonderen gebeuren altijd in voorstellingen van regisseur Guy Cassiers van het ro theater, vaak in samenwerking met ontwerper Marc Warning, zoals nu. Eerder in het stuk zag ik de buizen en hun schaduwen een kinetisch duel aangaan met de zinderende achterwandprojectie. Mijmeringen welden op over de verwebtheid van het moderne leven. Later in het stuk werden traditioneel geschilderde achterdoeken door acteurs aan de buizen geknoopt en opgehesen, als verglijdende landschappen. Als laatste verdween een doek met de kunstige schildering van een geopend voordoek in de kap: ook de illusie houdt geen stand.

De voorstelling heet La Grande Suite en is gemaakt voor de opening van Rotterdam 2001 Culturele Hoofdstad van Europa.  Acteurs schetsen een stad van de verbeelding, gebaseerd op Marco Polo-verhalen van Italo Calvino. De Chinese keizer is toehoorder. Een rij ongelijk hangende microfoons daalt uit de kap en daaronder passen twaalf Rotterdammers, mooi oud, als zilveren rijksdaalders. Ze vertellen roerende verhalen over het Rotterdam dat niet meer bestaat. Ik was al in de marinade gelegd door de muziek van het meeslepende saxofoonkwartet Bl!ndman. Hun sample-techniek wordt niet gebruikt om te imponeren maar om hun klanken in je verbeelding door te trekken. Net zoals de prachtige theatertechniek je ontvankelijk maakt voor de verbale mijmeringen van Calvino. En de wand met honderden levende duiven je iets laat voelen van wonen in torens.

Nu komt het erge: La Grande Suite is voor het laatst te zien op 27 januari in het Kaaitheater te Brussel, dus op de dag dat dit magazine uitkomt. Daarom nog een tip voor een intieme troostvoorstelling van het Noord Nederlands Toneel, te zien tot 4 februari: Messen in Hennen van de Schot David Harrower. Een boer, zijn jonge vrouw en de molenaar in een achtergebleven streek. Ze hanteren de taal of ze hem zojuist hebben uitgevonden en als God in Genesis geven ze de dingen namen. Alles is primair en oer. Ze streven hun doelen na met de onverzettelijkheid van een aardschol, tonen de mens in een paradijselijke staat - toch is er maar een klein zetje voor nodig om hem tot een verscheurend monster te maken. Bijzondere taal, prachtig spel, vooral van Tamar van den Dop.

     Messen in Hennen is nog te zien in Haarlem, Leeuwarden,

         Meppel, Stadskanaal en Utrecht. Info: 050-311 33 88