SPETTEREND SPEL EN DOLKSTOTEN

Elke theatergek zou zich in augustus moeten fuiven op vijf dagen Edinburgh, de stad waar Macbeth ooit rondliep. Per dag kun je makkelijk vijf voorstellingen halen. Luister naar wat er gonst in de foyers en selecteer je programma uit de dikke folder. Dan vind je snel de weg naar een van de tweehonderdvijftig theaters. Wie dat te ingewikkeld vindt, kan zijn jachtterrein beperken tot de twee zalen van het Traverse Theatre. Daar vind je toneel in de moderne Engelse traditie: actuele onderwerpen, spetterend toneelspel, ruime lachkansen en toch een dolk in je rug.

Een voorbeeld daarvan is Gagarin Way van Gregory Burke. In een mijnwerkersstadje is een straat vernoemd naar het Russische ruimte-idool Gagarin. Vroeger was men hier streng links. Nu bestaat links niet meer want het kapitalisme heeft gewonnen. De mijnen zijn dicht. In de chip-fabriek die er nu staat, werken twee anarchisten van de radicale stempel. Ze vinden dat er wat moet gebeuren en ze besluiten een Japanse hotemetoot te gijzelen. Het stuk begint met een kostelijke dialoog tussen een anarchist en een man van de security, net afgestudeerd in de politicologie. Ik heb voor het eerst mensen horen lachen om de uitbuiting van Sartre door Genet. Het wordt grimmiger als de andere anarchist de gegijzelde binnenbrengt. Het blijkt geen hoge Japanner maar een manager van drie dorpen verder, bijna in de VUT. Heel cynisch geeft hij de anarchisten partij. Politieke ideologieën worden aan mootjes gehakt. De anarchisten maken hem koud en ook de securityman krijgt het mes in zijn rug. 'Wat is het verschil tussen revolutie en moord en hoe kun je uitstijgen boven apathie in een wereld zonder idealen?' schreef The Guardian naar aanleiding van deze voorstelling.

In hetzelfde Traverse Theatre zag ik Wiping My Mother's Arse van Iain Heggie. Zoon bezoekt ma in een verpleeghuis. Hij heeft een vriendin bij zich die kleinkinderen kan produceren want dat is de voorwaarde waarop ma wil afkomen met haar spaargeld. Het komt slecht uit dat ma's verpleger uitgerekend de man is met wie zoon ooit een verhouding heeft gehad. De messen worden geslepen en ma is de dupe. Prachtige rollen, lachen, en een dolkstoot.

Als je zorgt dat je uit de buurt blijft van de monoloogkakkers die met hun ijdele woordspuwingen de mooie Engelse taal vermorzelen en je zicht vertroebelen met loze pantomime, kun je een heerlijke tijd hebben in het land van de doedelzak. Tot volgend jaar augustus in Edinburgh!

info: www.edfringe.com